Vindplaats afbeelding Infoshop News.
In het woordenboek Van Dale zijn de omschrijvingen van feminisme in de loop van de jaren behoorlijk divers, maar wat bedoelde Atria met ‘andere betekenissen’ van feminisme (zie aflevering 99)?
Zoekend op de website van Atria werd ik niet veel wijzer, maar een email bracht uitkomst. Het antwoord was dat die ‘andere betekenissen’ te maken hebben met de verschillen in de eerste, tweede en derde feministische golf, maar ook met verschillen als burgerlijk, christelijk en socialistisch feministen in de eerste golf, en anarca, lesbisch en socialistisch feministen in de tweede golf, waarbij elke stroming weer nadruk legt op verschillende punten als politieke rechten, seksualiteit, economische rechten.
Een rode draad door alle geledingen heen is het laatste door Atria in de definitie genoemde punt ‘herwaardering van de ervaringen en de cultuur van vrouwen’ (zie ook aflevering 99).
Sommigen kozen voor de radicale en/of anarchistische koers, met de politieke strijd stevig in het vaandel. Anderen stortten zich op ecologie, christendom, politiek, techniek, cybernetica en/of cultuur. Maar bij iedereen voerde hetzelfde de boventoon: de herwaardering van wat vrouwen in de loop van eeuwen hadden ervaren, opgebouwd en voortgebracht. Een toon die nog steeds klinkt. In 2016 mocht ik de herziene versie van het Handboek Genderstudies (2015) recenseren (zie recensie op mijn blog, categorie feminisme) en ook daarin is dat terug te vinden: het opdiepen, uitdiepen, herwaarderen, voor het voetlicht brengen en inbedden in (feministische) theorieën van leven en werk van vrouwen uit het verleden.
Lange tijd voordat de term feminisme het licht zag, waren er al vele vrouwen die hun ambities wisten vorm te geven. Zij moesten het wel doen zonder enige formele toegang tot de door mannen bevolkte instituties als bestuur, leger, kerk, universiteit en beurs. Een klein aantal voorbeelden van deze vrouwen is terug te vinden in 1001 vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis (Kloek, 2013), een biografisch woordenboek van vrouwen uit de Nederlandse geschiedenis (onlangs uitgebreid met nóg een deel 1001 vrouwen, zie ook vrouwenlexicon.nl voor uitgebreide informatie).
Het feit dat veel vrouwen ambitieus zijn (geweest) en hun ideeën willen vormgeven is natuurlijk niet zo gek, want ‘vrouwen zijn net mensen’ citeer ik instemmend Els Kloek (2013, p. 7). Hiermee bedoelt zij, en ik met haar: ‘sommige leveren grote prestaties, andere brouwen er weinig van, sommige hebben macht en invloed, andere zijn de bescheidenheid zelve, sommige zijn wijs, andere zijn dom…’ (Kloek, 2013, p.7).
Het is wel gek, of beter, het getuigt van een ongelooflijk doorzettingsvermogen dat een behoorlijk aantal vrouwen veel heeft bereikt ondanks het ontbreken van toegang tot de bovengenoemde instituties. Na ongeveer 1900 openden de formele machtsbases zich voor vrouwen, al was dat uiterst traag.
Toch waren er ook mannen die een positieve bijdrage leverden aan de ‘vrouwenzaak’.
