Foto gevonden op Twitter.
Het feministisch realisme omvatte, naast de fotografie waarbij de vrouwelijke realiteit werd getoond (aflevering 148) en de meer expressieve benadering (afleveringen 149-151), een beeldtaal waarbij de westerse kunstgeschiedenis werd geciteerd.
Hoe doe je dat, een geschiedenis citeren als feministisch kunstenaar?
Je neemt voorbeelden uit de kunstgeschiedenis en belicht dat op een ironische manier, plus je geeft er een dusdanige draai aan dat het onderliggende patriarchale concept duidelijk wordt.
Wat dacht je van een antieke lange onderbroek, afgezet met kant, waarop een fresco van Fra Angelico uit de tweede helft van de vijftiende eeuw is afgebeeld? Op de linkerpijp van de onderbroek staat de engel die Maria de blijde boodschap verkondigt, op de rechter zit Maria die niet haar armen zedig kruist over haar borst maar duidelijk zichtbaar het vrouwenteken maakt.
Het werk is een object van Andreina Robotti (1913-1996) en de info vond ik in de catalogus Feministische kunst internationaal (1978, p.87). Er is erg weinig werk te vinden op internet van Robotti (zie voor wat afbeelding mijn pinterest, haar bord). Robotti vertelt in de catalogus over zichzelf: ‘Ik ben geboren in Iseo (Brescia) in de twintigste eeuw na Christus met de naam Andreina Antonioli. Ik had het grote geluk mijn kindertijd en jeugd door te brengen in Siena waar ik de kunstacademie bezocht en waar ik Duccio (di Buoninsegna, kunstschilder), Simone Martini (kunstschilder), Lorenzetti (Ambrogio Lorenzetti, kunstschilder) en meneer Robotti leerde kennen. Ik woon en was af in Verona.’ (De aanvullingen tussen haakjes zijn van mij.)
Of wat dacht je van het inmiddels iconische werk van Mary Beth Edelson (1933, zie afbeelding bij deze aflevering): Some Living American Women Artists/Last Supper, 1972?
Edelson verving de hoofden van de mannen in het schilderij (Het laatste avondmaal, Leonardo da Vinci) door gezichten van vele vrouwelijke kunstenaars, waaronder Georgia O’Keeffe en Louise Bourgeois. Het centrale beeld heeft ze omlijst met een rand vol foto’s van levende vrouwelijke kunstenaars, 69 om precies te zijn.
De collage, waarvan Edelson later een poster heeft gemaakt, heeft een duidelijk boodschap: ‘Dit is hoe het voelt om eeuwenlang uit de kunstgeschiedenis te zijn weggewerkt’, aldus Edelson (in: Feminist Avant-garde: Art of the 1970s : the Sammlung Verbund Collection, Vienna (2016, Gabriele Schor, Prestel Verlag, p.121).
In WACK! art and the feminist revolution (2007, Mitt Press, London, edited by Lisa Gabrielle Mark, p.232) is te lezen dat Edelson vrouwelijke kunstenaars wilde achterhalen en gedenken die op dat moment maar weinig erkenning kregen ‘door hen voor te stellen als het grootse onderwerp.’ Ze wilde tegelijkertijd ‘het patriarchaat voor gek zetten omdat ze vrouwen afsneden van machtsposities en gezag.’ Het laatste avondmaal is natuurlijk een christelijk beeld, maar het ging Edelson ‘erom alle georganiseerde religie uit te dagen om te bewijzen dat ze niet langer een belangrijke culturele kracht zijn die vrouwen ondergeschikt maakt.’
Dit iconische werk had ook effect op haar eigen kunstpraktijk: ‘Door mijn ervaring met deze poster kwam ik erachter dat ik met mijn feministische werk vrouwen wilde eren’ (Feministische kunst internationaal, 1978, p.70). En dat deed Edelson door zich te storten op oude moederaarde godinnen, waarbij zij de verbinding wilde leggen met de hedendaagse vrouwen. Lucy R. Lippard schreef daarover: ‘[Ze] maakte foto’s van zichzelf als symbool van Oprijzende Vrouw uit de aarde, uit de zee, haar lichaam beschilderd met oude rituele tekens, en gebruikte deze afbeeldingen om een nieuwe feministische mythologie te scheppen’ (From the center, feminist essays on women’s art, Dutton, New York, 1976). Zie voor afbeeldingen haar bord op mijn Pinterest.
En wat dacht je van …
