Een kunstenaar met heel wat minder herrie dan VALIE EXPORT (zie aflevering 155), maar met minstens zulk aansprekend werk is Ulrike Rosenbach (1943). Zij heeft, heel professioneel, een eigen, uitgebreide website en daar is een aantal iconische werken van haar te vinden.
Het citeren uit de kunstgeschiedenis doet Rosenbach op een unieke manier. Ze identificeert zich met de afgebeelde vrouw uit de kunstgeschiedenis en probeert zo ‘een verborgen vrouwelijke cultuur te ontdekken achter de door het patriarchale denken opgetrokken façade’ (Marlite Halbertsma, Feministische kunst internationaal, 1978, p.13).
In de video, Glauben Sie nicht, dass ich eine Amazone bin, uit 1975, zie je het hoofd van een middeleeuwse Madonna van een schilderij van Stefan Lochner en daaroverheen geprojecteerd het gezicht van Rosenbach, die focust, een pijl en boog opricht, schiet en wegloopt. Rosenbach: ‘Ik identificeer me zowel met het zachte beeld van de Madonna als met die van de agressiviteit van een amazone: het beeld van de Madonna, representatief, ontoegankelijk mooi, zachtaardig, timide en als een nogal dwaas cliché, is ook een deel van mij.’ (Info gevonden op Lima.)
Een voorbeeld dat Halbertsma in de catalogus noemt is Reflexionen über die Geburt der Venus, uit 1978 (p.13). Rosenbach heeft veel werk gemaakt rondom Venus. Bij deze video zie je Botticelli’s The birth of Venus uit de 15e eeuw, met daaroverheen geprojecteerd het lichaam van de kunstenaar. Venus is volgens Rosenbach een cliché geworden van de erotische aanpassing van de vrouw aan de seksuele behoeften van mannen. Zij zet daar een ander beeld tegenover. (Info en video gevonden op Lima.)
Feministisch realisme, wat was ook alweer de algemene deler in die enorme variëteit aan kunstwerken? Wat telt is ‘de aanval op traditionele rolpatronen, de positie van de vrouw in de samenleving en de identificatie met andere vrouwen’ (aflevering 148).
‘… het wil de mensen een spiegel voorhouden, hen aanzetten tot denken en handelen’, schrijft Halbertsma (1978, p.13). De betrokkenheid van de kunstenaressen bij de maatschappelijke ontwikkelingen is te zien in ‘het overduidelijk afbeelden, de expressiviteit en het cynisch citeren […] De werkelijkheid wordt beschouwd met een feministische visie, en dan blijkt die werkelijkheid er voor vrouwen heel anders uit te zien dan voor mannen’, aldus Halbertsma (p.13).
Staat het feministisch realisme los van andere kunststromingen?
