Feuilleton Abramovic - PhD

Aflevering 160 Industrieschool voor de vrouwelijke jeugd

Screenshot. Zie voor het YouTube filmpje (2:12 minuten) de link in de tweede alinea.

Tijdens de eerste wereldtentoonstelling, 1851, Crystal Palace, Londen, van 1 mei tot en met 15 oktober, showden westers landen hun nationale producten. Deze tentoonstelling wordt ook wel The Great Exhibition genoemd. ‘Het middelpunt van deze manifestatie was een enorme glazen kas, waarin gemakkelijk zeven voetbalvelden zouden passen’, schrijft Maarten Doorman in Steeds mooier, over vooruitgang in de kunst (2000, p.21).

Ik stel me zo voor dat het er heel licht en misschien ook behoorlijk warm was in de zomermaanden. Het YouTube-filmpje geeft een indruk van hoe het er van buiten en binnen uitzag (wel even volhouden, het duurt wat lang voor er van beeld gewisseld wordt).

Doorman beschrijft wat er onder andere te zien was tijdens The Great Exhibition: de pas uitgevonden schrijfmachine, de stoomhamer van Nasmyth, een naaimachine, en een blok kwaliteitsstaal van 2000 kilo van de Duitse firma Krupp. De tentoonstelling moest producten aan de man te brengen, maar, zo schrijft Doorman, ‘de Britse bezienswaardigheden gaven ook uitdrukking aan nationale trots door de voorsprong op de rest van de wereld te illustreren’ (2000, p.21).

Doorman merkt terecht op dat in Crystal Palace een idee lag tentoongesteld: ‘de idee van vooruitgang’ (2000, p.22). Door de industriële revolutie was er al veel veranderd in de samenleving en die eerste wereldtentoonstelling wakkerde de concurrentiestrijd stevig aan. Alles moest beter, mooier, inventiever en unieker dan ooit worden.

Wat heeft dit te maken met het onderwijs aan vrouwen (zie aflevering 159)?

Bedrijven hadden de allerbeste producten nodig om zich te onderscheiden van hun concurrenten. Daardoor konden het ontwerp en de zorgvuldige uitvoering van een product van het grootste belang zijn, zo schrijft Liesbeth Brandt Corstius (feministische kunst internationaal, 1978, p.24). ‘Er gingen stemmen op voor het oprichten van industriescholen. In 1865 wordt de eerste industrieschool voor de vrouwelijke jeugd in Nederland opgericht, in Amsterdam.’ De jonge meiden kregen vakken als ‘tekenen, tekenen op steen, houtgraveren, kartonneren, fraaie en nuttig handwerken, linnen- en wolnaaien en het gebruik van de naaimachine’. (1978, p.24)

Maar de industriële revolutie bracht ook een tegenreactie op gang die ingrijpende gevolgen had voor vrouwen. Welke?

About the author

Susan Hol

Ontdek meer van Susan Hol

Abonneer je nu om meer te lezen en toegang te krijgen tot het volledige archief.

Lees verder