Foto gevonden bij Figuration Feminine.
Niet alleen de werkomgeving (aflevering 190) en de vergaderingen (aflevering 191) waren overbevolkt met mannen, ook de politiek was lang alleen een mannending.
Zo ook de politieke gevangenen en de slachtoffers van martelingen. Toch concentreert kunstenaar Nancy Spero (1926-2009, zie ook aflevering 149) zich in haar werk op het martelen van vrouwen, ‘omdat symbolisch gezien het seksuele misbruik van vrouwen tekenend is en omdat hun kwetsbaarheid historisch gezien dat ook is. Vrouwen zijn zogenaamd altijd beschermd, maar ze zijn overal ter wereld het slachtoffer’, aldus Spero in feministische kunst internationaal, geciteerd door Liesbeth Brandt Corstius (1978, p.38).
Volgens Spero is het martelen van vrouwen een institutie geworden, zijn martelingen een institutie van de staat, die voornamelijk door mannen beheerst wordt.
De politiek komt ook aan bod in het werk van Amerikaanse May Stevens (1924). Ze maakt bijvoorbeeld een interessant schilderij: Mysteriën en politiek (1978, zie afbeelding bij deze aflevering).
Hoezo interessant?
Omdat de schilder in dit schilderij vele aspecten in één beeld heeft samengevoegd: moederschap, politiek, creativiteit, reflectie en actie. Volgens Brandt Corstius probeert Stevens in dit schilderij ‘de verdeelde gevoelens van vrouwen over de politiek weer tot één geheel te maken’ (1978, p.38).
In het schilderij vormen Alice Stevens, de moeder van de schilder, en Rosa Luxemburg het uitgangspunt. Beiden zijn grote voorbeelden uit het verleden, zo schrijft Rosa Lindenburg (feministische kunst internationaal, 1978, p.92). Stevens ging met deze voorbeelden aan de slag toen zij actief betrokken raakte bij de strijd van de vrouwenbeweging.
Als politiek actieve vrouw, feminist en kunstenaar put zij uit verschillende bronnen. Tijdens een paneldiscussie in 1978 zei ze:
Ik probeer zowel het verleden als het heden te bestuderen – noch marxisme, noch feminisme, noch de geschiedenis van kunst accepteer ik daarbij geheel, maar ik vind in alle drie essentiële onderdelen om de wereld te begrijpen. (1978, p.92)
Op het schilderij Mysteriën en politiek, staat Stevens moeder met haar pasgeboren dochter, geheel in het wit. Het andere grote voorbeeld, de revolutionaire politica Rosa Luxemburg, is rechts van het midden weergegeven in een (voornamelijk wit) portret. Naast Stevens moeder zit kunstenares Poppy Johnson (onvindbaar op internet, alleen dit) met een tweeling in haar armen. Zij stelt als charitasfiguur het moederschap voor, aldus Lindenburg. Andere kunstenaressen om haar heen verkeren in verschillende stadia van zwangerschap: het privéleven (moeder) en de feministische kunstenaar ineen. (1978, p.92)
Links op het schilderij zijn verschillende kunstenaressen bezig met hun werk, rechts zijn ze bezig met actie voeren. Volgens Brandt Corstius en Lindenburg staat kunstenaar Mary Beth Edelson (zie aflevering 152) ook op het schilderij. Afgebeeld ‘als de grote godin’ in de linker bovenhoek. (1978, p.39, p.92) Maar wat is de linker bovenhoek in het werk van Stevens?
Is dat het schilderij met de naakte figuur zonder hoofd (zou een werk van Edelson kunnen zijn), of is het de vrouw in het zwart? Maar hoe ‘godinnerig’ is die vrouw in het zwart dan? Na fiks speuren op internet kwam ik wel een foto van Edelson tegen die lijkt op de vrouw in het zwart.
In de hoek linksonder is Betsy Damon afgebeeld als De 7000 jaar oude vrouw. ‘In het midden – met zwarte jas – staat Stevens zelf: tussen de activisten rechts, kijkend naar de kunst links. Zij geeft aan dat de scheiding tussen het persoonlijke, raadselachtige leven en het openbare leven van de politiek overbrugd moet worden, ook door de kunstenares’, aldus Brandt Corstius (p.39).