Foto gevonden op haar site.
Rachel Middleman schrijft dat kunstcritici die Martha Edelheit’s werk in de Byron Gallery zagen iets was opgevallen: haar vrijmoedige behandeling van het menselijk lichaam, en dan vooral de schilderijen in het formaat van een muurschildering met de ineengestrengelde mannelijke en vrouwelijke naakten, weergegeven in een onnatuurlijk palet van diverse schakeringen van roze, blauw, geel en groen. (2018, p.65, zie ook aflevering 200)
Mmm, denk ik ineens, eigenlijk is Edelheit dus net zo’n eigengereide geest als Vincent van Gogh was, met hun ‘gekke’ kleuren en ongewone weergave van vormen …
De schilderijen van Edelheit verwoesten volgens Middleman de afstand tussen hun expliciete seksuele inhoud en de toeschouwer. Ze negeren volgens haar de traditie van het naakt, met hun realisme van levensgrote verwrongen lichamen in contrasterende ongewone kleuren, waarbij elke idealisering ontbreekt op het gebied van vlees, zichtbare genitalia, en houdingen die ongemakkelijk aandoen. (2018, p.65)
Welnu, Allan Kaprow (zie aflevering 200). In zijn commentaar, zo schrijft Middleman, suggereert Kaprow dat er een verband is tussen Edelheit’s onorthodoxe aanpak van erotische onderwerpen en haar identiteit als een vrouw. (2018, p.65)
Okay, zo’n opmerking was te verwachten. Bovendien laat Middleman weten dat deze factor ook werd verondersteld door andere toeschouwers van de tentoonstelling, waarvan sommige minder tolerant tegenover het werk stonden en de kunstenaar ervan beschuldigden dat zij een obscene vrouw was.
Terecht of onterecht, Edelheit zit er niet mee. In het midden van een van haar expliciete schilderijen heeft ze zichzelf afgebeeld. Volgens Middleman confronteert ze hiermee de toeschouwer zonder enige terughoudendheid met haar identiteit als vrouwelijk kunstenaar en daagt ze zo alle aannames uit dat de makers en het beoogde publiek van erotische afbeeldingen uitsluitend mannelijk zijn. Haar erotische kunst onderstreept het recht van vrouwen op seksuele expressie en vestigt de aandacht op de lange seksistische kunstgeschiedenis. (2018, p.65)
Maar Kaprow onderkent in dat voorjaar van 1966 tijdens de expositie van Edelheit’s werk in de Byron Gallery in New York (zie aflevering 200) de betekenis van haar werk, de kracht ervan om esthetische conventies en sociale normen van heteroseksualiteit te ontwrichten. Hij beweerde dat representaties van seks door vrouwelijke kunstenaars vanwege haar directheid een van de sterkste en meest kritische weergaven waren op dit gebied. Deze kunst van vrouwen speelt geen spelletjes, zoals mannen elke keer weer doen bij hun representaties van seks, maar is recht voor zijn raap. (Bron: Middleman, Taylor & Francis Group online)
Waarom er niet veel meer aandacht is voor het werk van Martha Edelheit is mij een raadsel. Maar Middleman heeft dit enigszins goedgemaakt met haar recente boek Radical Eroticism: Women, Art, and Sex in the 1960s, die ook maar weer op mijn lijstje ‘aan te schaffen boeken’ gaat. Edelheit verliet overigens in 1993 New York en verhuisde naar Zweden, waar ze wel gewoon door is gegaan met haar werk.
Ze heeft een wat rommelige eigen site waar je ook recenter werk kunt vinden. Let op: als je op haar naam bovenaan de site klikt krijg je een oops-melding. De rest werkt wel. Edelheit is zich later gaan toeleggen op het schilderen van dieren. Tja, je kunt niet de hele tijd radicaal blijven 😉
