Feuilleton Abramovic - PhD

Aflevering 206 Ana Mendieta: gezichts- en lichaamstransformatie / vervorming

Ana Mendieta, Untitled (Cosmetic Facial Variations), 1972. Suite of four color photographs, 16 x 20 inches (40.6 x 50.8 cm) each, Edition of 10. © The Estate of Ana Mendieta Collection, LLC. Courtesy Galerie Lelong & Co.

Foto gevonden bij Vice.

Met het project Facial Cosmetic Variations, een opvolger van Facial Hair Transplant, zet Ana Mendieta in 1972 haar onderzoek naar kracht en magie voort, en naar de plek voor zichzelf op deze aarde, naar wie zij nu zelf eigenlijk is (zie aflevering 204). Want met haar cosmetische gezichtsvariaties transformeert zij haar gezicht, wat van invloed moet zijn op haar zelfbeeld.

In de foto bij deze aflevering heeft ze haar haren ingesopt met shampoo en op divers manieren op, boven en rond haar gezicht gevormd. Een vrolijk onderzoek, want het lijkt op een spelletje dat vele mensen met lang haar weleens hebben gespeeld. De foto waarbij haar vlecht van haar voorhoofd naar voren krult, ontstijgt dit spelletje enigszins: het lijkt op schorpioen die zich op haar hoofd heeft genesteld.

Ana Mendieta’s onderzoek is niet alleen persoonlijk, tenminste, haar andere Facial Cosmetic Variations doen denken aan vergelijkbare projecten van andere kunstenaars, bijvoorbeeld dat van Marieken Verheyen (aflevering 187) en Martha Wilson (aflevering 188). Bij deze twee kunstenaars staat het protest tegen het vrouwbeeld, tegen de dagelijks dwingende maatschappelijke eis dat een vrouw mooi moet zijn, voorop.

Interessant gegeven is dat Mendieta haar gezichtstransformaties in 1972 deed, terwijl Wilson in 1974 en Verheyen in 1978 met dit onderwerp aan de slag gingen. Kenden zij het werk van Mendieta? De tijdgeest zal ook van belang geweest zijn.

Een overeenkomst tussen Wilson en Mendieta is dat ook Wilson ervaart dat kunst maken een proces van identiteitsvorming is. Wilson merkt dat ze een nieuw zelf kan genereren uit dat wat overblijft na het verwijderen van de ideeën van haar vriend, haar leraren en haar ouders (zie aflevering 188). Maar waar Verheyen de onzin van make-up mode-eisen aan de kaak stelt en Wilson een zogenaamd mooi-lelijk (opgemaakt-niet opgemaakt) beeld creëert, gaat Ana Mendieta een fikse stap verder. Zij hervormt en vooral vervormt haar gezicht. Ze trekt panty’s over haar hoofd, vult – naar ik vermoed – met tampons rondom haar gebit haar wangen op zodat ze een bol gezicht krijgt, smeert dikke lagen make-up op haar gezicht en zet pruiken op.

Een andere vervorming bewerkstelligt ze met een glasplaat, bij Glass on Face (1972). Ze maakt dan, zonder enige opsmuk, helemaal een potje van haar gezicht. In haar handen houdt ze een glasplaat beet en duwt deze tegen haar gezicht, zodanig dat de weke delen volkomen platgeslagen worden. Ze breidt deze ontdekking uit naar de rest van haar lichaam, bij Glass on Body (1972), waardoor ze platgedrukte billen en borsten creëert en zelfs een heftige vervorming van haar borsten door de linker naar beneden plat te drukken en de rechter naar boven, waarbij deze deels over de rand van de glasplaat hangt. Nou ja, hangen is het woord niet, je krijgt eerder het gevoel dat de glasplaat in haar borst snijdt.

Zien? Bekijk het Pinterest bord dat ik gemaakt heb, daar heb ik de gezichts- en lichaamstransformaties bovenaan bij elkaar geplaatst en ze de juiste benaming gegeven (al maakt Pinterest er geloof ik alsnog een potje van, nou ja, ach). De rest van wat je daar ziet komt later nog aan bod.

Bronnen:

  • Ana Mendieta. She Got Love, 2013, Skira, edited by Beatrice Merz and Olga Gambari.
  • Feminist Avant-garde: Art of the 1970s : the Sammlung Verbund Collection, Vienna, 2016, Gabriele Schor, Prestel Verlag, p.341-345.
  • Linda Montano, An Interview with Ana Mendieta, Sulfur 8, no.1, Spring 1988. In:Ana Mendieta. She Got Love, 2013, Skira, p.200-207. (Het interview is gehouden toen Mendieta in Rome was, zo blijkt uit het gesprek zelf. De precieze datering heb ik ondanks veel gezoek niet kunnen achterhalen, maar in 1983 kreeg ze de Rome Prijs van de Amerikaanse Academie in Rome. Haar nicht Raquel Cecilia Mendieta vertelt in een van de filmpjes (zie hieronder) dat ze de laatste paar jaar van haar leven in Rome was, dus de periodisering moet 1983-1985 zijn.)
  • Olga Viso, Unseen Mendieta. The Unpublished Works of Ana Mendieta, 2008, Prestel.
  • Vrouw|en Kunst, 2002, Taschen, p.342-347.
  • WACK! art and the feminist revolution, 2007, Mitt Press, London, edited by Lisa Gabrielle Mark, p.265-266.

Internetbronnen: Aware, Corazón Pictures, studio international, artnet,Cuban art news, YouTube: Raquel Cecilia Mendieta: The Films of Ana Mendieta (half uur durende lezing met beeldmateriaal); Ana Mendieta: Traces/Stopy | Krátký dokument | Galerie Rudolfinum (met mooie beelden van haar kunstwerken); Hayward Gallery Exhibition Trailer: Ana Mendieta, Traces (het enige filmpje dat ik heb kunnen vinden waarop Ana Mendieta zélf heel even aan het woord is).

About the author

Susan Hol

Ontdek meer van Susan Hol

Abonneer je nu om meer te lezen en toegang te krijgen tot het volledige archief.

Lees verder