Foto gevonden bij Aware Women Artists.
Ter afronding van deze verdiepende serie over Ana Mendieta (zie afleveringen 204-214), maak ik een sprong in de tijd naar 1983. Dankzij de Rome Prijs van de Amerikaanse Academie in Rome, zit ze op dat moment daar en heeft voor het eerst een atelier. Tot die tijd heeft ze altijd zonder atelier gewerkt. Minstens tien jaar was ze in de natuur om daar haar bijdragen te leveren. Ze heeft talloze natuurkunstwerken gemaakt, met of zonder inzet van haar eigen lichaam. Hoe pakt ze het aan met het werken binnen vier muren?
Ze heeft altijd problemen gehad met het idee van binnen werken, omdat ze niet het gevoel heeft dat ze de natuur kan namaken. ‘Installation is a fake art’, vertelt ze Linda Montano (zie Bronnen). Dus heeft ze zichzelf de opdracht gegeven met dit probleem, binnen werken, aan de slag te gaan.
Ze vindt een manier: werken met zand, met aarde, en dat mengen met een bindmiddel, waarvan ze vervolgens sculpturen maakt. Ze is er zeer tevreden over, omdat ze dezelfde textuur krijgt als buiten. Toen ze op een dag, na wekenlang hard doorwerken, haar studio binnenkwam, zag ze dat de sculpturen een echte presentie hebben, een lading. Een vriend van haar had zand meegenomen uit Egypte en voor haar gevoel heeft de sculptuur met dat zand een Egyptische lading gekregen.
In Rome heeft Mendieta de kans om naar Malta te gaan, een klein eiland in het midden van de Middellandse zee waar de oudste Neolithische tempels zijn. ‘Hun cultuur was matriarchaal’, vertelt ze Linda Montano, ‘en gebaseerd op het beeld van een seksloze dikke vrouw. Ze lijkt niet op de Venus van Willendorf, deze heeft een rok aan en slaapt. Een theorie beweert dat ze van een cultuur van slaap en dood komt. De tempels van Malta hebben dezelfde vorm als deze grote dikke vrouw, en er was er een uitgesneden in een grot met rode spiralen op het plafond geschilderd. Ik ging er naar binnen en het voelde alsof ik in een grote baarmoeder was. Dat is waar kunst echt over gaat – de historische verbondenheid.’
Er valt natuurlijk nog veel meer over Ana Mendieta en haar werk te vertellen, en wie weet komt dat later nog aan bod. Nu wil ik graag verder met punt 3 van Rosa Lindenburg haar handzame lijstje onderwerpen waarmee feministische kunstenaars zich bezighouden: taboes over vrouwelijk lichaam en seksualiteit doorbreken (zie aflevering 202).
Bronnen:
- Ana Mendieta. She Got Love, 2013, Skira, edited by Beatrice Merz and Olga Gambari.
- Feminist Avant-garde: Art of the 1970s : the Sammlung Verbund Collection, Vienna, 2016, Gabriele Schor, Prestel Verlag, p.341-345.
- Linda Montano, An Interview with Ana Mendieta, Sulfur 8, no.1, Spring 1988. In:Ana Mendieta. She Got Love, 2013, Skira, p.200-207. (Het interview is gehouden toen Mendieta in Rome was, zo blijkt uit het gesprek zelf. De precieze datering heb ik ondanks veel gezoek niet kunnen achterhalen, maar in 1983 kreeg ze de Rome Prijs van de Amerikaanse Academie in Rome. Haar nicht Raquel Cecilia Mendieta vertelt in een van de filmpjes (zie hieronder) dat ze de laatste paar jaar van haar leven in Rome was, dus de periodisering moet 1983-1985 zijn.)
- Olga Viso, Unseen Mendieta. The Unpublished Works of Ana Mendieta, 2008, Prestel.
- Vrouw|en Kunst, 2002, Taschen, p.342-347.
- WACK! art and the feminist revolution, 2007, Mitt Press, London, edited by Lisa Gabrielle Mark, p.265-266.
Internetbronnen: Aware, Corazón Pictures, studio international, artnet,Cuban art news, YouTube: Raquel Cecilia Mendieta: The Films of Ana Mendieta (half uur durende lezing met beeldmateriaal); Ana Mendieta: Traces/Stopy | Krátký dokument | Galerie Rudolfinum (met mooie beelden van haar kunstwerken); Hayward Gallery Exhibition Trailer: Ana Mendieta, Traces (het enige filmpje dat ik heb kunnen vinden waarop Ana Mendieta zélf heel even aan het woord is).