Schwarzenbach wordt door Breslauer het mooiste wezen genoemd en ze refereert daarbij aan de engel Gabriël (zie aflevering 221). Misschien is dat wel het aantrekkelijke van androgynie, dat het boven het gewoon menselijke uitstijgt en meer een soort hemelse droom is.
Volgens Rosa Lindenburg gebruiken feministische kunstenaars androgynie vaak als het heroveren van kracht, vitaliteit en energie – eigenschappen die eeuwenlang vrijwel uitsluitend werden toegeschreven aan mannen. Lindenburg noemt als voorbeeld Dotty Attie, dat zij androgyne voorstellingen in haar seksuele dromen gebruikt (zie aflevering 154).
Daarnaast noemt ze Sister Chapel.
Eh, Sister Chapel? Wasda?
Na even zoeken kom ik op internet een fantastisch filmpje tegen over de Sister Chapel. Dat filmpje is nota bene in 2016 geplaatst. Het gaat om een kunstwerk uit de jaren 1970, dat, jawel, daar heb je het weer, verdwenen was in de vergetelheid, maar dus kort geleden in ere is hersteld. Het is het filmpje bij deze aflevering.
Okay, eerst maar eens bij het begin beginnen. Wat is de Sister Chapel?
Het is een kunstwerk met een verhaal dat begint bij de verhuizing van Ilise Greenstein (1928-1985) in 1973 van New York naar Miami, Florida. De kunstenaar maakt daarmee geen goede ‘move’, want ze voelt zich geïsoleerd van de kunstscène in New York. Ze raakt gefrustreerd en bang en gaat aan de slag met intensief zelfonderzoek. Ze neemt deel aan feministische groepen en activistische organisaties. Tijdens dat proces ontstaat het idee voor een eregalerij voor vrouwen. In deze hall of fame wil Greenstein de prestaties van vrouwen vanuit een vrouwelijk perspectief presenteren.
Het is tijd om de geschiedenis als hij-story te doorbreken en vrouwen in het zonnetje te zetten. In 1974 schrijft ze een concept. Een paar vrouwen willen alvast graag meedoen aan het portretteren van vrouwelijke rolmodellen naar eigen keuze. Het gezamenlijke kunstwerk gaat de Sister Chapel heten, als tegenhanger van de tot op het bot patriarchale Sistine Chapel (Sixtijnse kapel). Over hemelse droom gesproken …
De groeiende groep vrouwen – uiteindelijk werken dertien kunstenaars samen – gaat aan het werk. Elke kunstenaar werkt in de eigen individuele stijl aan een zelfgekozen portret. Er ontstaan elf panelen, een cirkelvormig abstract beschilderde plafond met in het midden een spiegel (Ilise Greenstein), en een ontwerp voor een ronde tentachtige stoffen behuizing, om een intieme ruimte te creëren (Maureen Connor).
De levensgrote canvassen – met hedendaagse en historisch belangrijke vrouwen, goden en mythologische figuren, en abstracte heroïsche vrouwen – worden geschilderd door Alice Neel (Bella Abzug-the Candidate), June Blum (Betty Friedan als de profeet), Betty Holliday (Marianne Moore), Elsa M. Goldsmith (Jeanne d’Arc), May Stevens (Artemisia Gentileschi), Shirley Gorelick ( Frida Kahlo), Cynthia Mailman (God), Diana Kurz (Durga), Sylvia Sleigh (Lilith), Martha Edelheit (Womanhero) en Sharon Wybrants (Zelfportret als superwoman).
In het gespiegelde midden zien kijkers zichzelf in gezelschap van de helden in dit zusteruniversum. De hoop is om zo bij de toeschouwers een nieuwe manier te laten ontstaan om naar geschiedenis, cultuur en zichzelf te kijken, om bekende, vaak onbewuste aannamen over genderrollen, (h)erkenning en relaties vanuit een vrouwelijk perspectief te bekijken.
De Sister Chapel (1974-78) is op diverse plaatsen tentoongesteld, maar in 1980 begon het gapende gat van de vergetelheid. (Info: wikip.)
Tot 2016! Het jaar waarin het YouTube-filmpje bij deze aflevering werd gemaakt.
Maarre, wat heeft dit alles met androgynie te maken?
