Foto gevonden bij Alchetron.
Creativiteit is geen waardevrij begrip, zo schrijft Rosa Lindenburg in feministische kunst internationaal (1978, p.40). Het is niet helemaal helder of zij dit zelf heeft bedacht of dat ze hier citeert uit het artikel van Valie Export (zie aflevering 254).
De opmerking lijkt een open deur, maar het is toch belangrijk om dit zo klip en klaar op te schrijven.
Hoezo?
Omdat, zoals in aflevering 253 helder werd, veel ideologische aannamen verborgen of onbewust zijn. De betekenis van het begrip ‘creativiteit’ heeft vorm gekregen binnen de dominante mannenkunstwereld, wat nog niet wil zeggen dat het hiermee voor eens en voor altijd helder is omschreven.
Dus, nogmaals, creativiteit is geen waardevrij begrip. Per cultuur en per periode verschillen de soorten creativiteit die aan vrouwen en mannen worden toegeschreven. Voor vrouwen is vaak het gebied van de sociale creativiteit gereserveerd. Het gaat dan om de relaties tussen mensen, het ‘gezellig’ maken van de omgeving, allerlei vormen van kunstnijverheid. (1978, p.40)
Naast sociale creativiteit bestaat er ook productieve creativiteit, tenminste, dat schrijft Lindenburg, die het waarschijnlijk van Valie Export heeft. Bij productieve creativiteit staat de individuele ontplooiing van de maker centraal, en het eindresultaat. (1978, p.40) Het schrille contrast met de sociale creativiteit valt meteen op. Daar is nooit iets áf, kun je geen eindresultaat bewonderen en blijft de ‘maker’ en alle energie die zij in deze creativiteit steekt onzichtbaar. Mierle Laderman Ukeles (1939) geeft hieraan vorm in haar Maintenance Art Works, bestaande uit diverse performances in de jaren 1960/70 (zie ook aflevering 145).
Ze schreef in 1969 The Manifesto for Maintenance Art. Ze werd helemaal gek van alles wat nodig was om als kersverse moeder en ervaren kunstenaar te overleven. Ze begon haar onderhoudskunst met persoonlijk onderhoud en breidde het werk uit naar het onderhoud van culturele instellingen, stedelijk en maatschappelijk onderhoud en het ondersteunen van de aarde zelf.
Terwijl Mierle Laderman Ukeles sociale creativiteit als kunst aan het herwaarderen is, blijven de mannen veilig in de bunker van de productieve creativiteit en de daarvoor benodigde eigenschappen: doorzettingsvermogen, persoonlijke eerzucht, zelfstandigheid. De productieve creativiteit wordt in de kapitalistische, op mannen gericht maatschappij overgewaardeerd ten koste van de sociale creativiteit, zo schrijft Lindenburg (1978, p.40).
Wat staat vrouwen te doen?