In femmage-techniek (zie aflevering 145) geeft Schapiro een verbinding aan tussen de sociale creativiteit van de vrouw (het verwerken van lapjes) en het werk van een succesvol kunstenares. Foto gevonden op Flickr.
Vrouwen werken al eeuwenlang met restjes stof, prentjes, kleurige draden en allerlei ander ‘waardeloos’ materiaal om iets nieuws te maken. Rosa Lindenburg duidt dat als ‘vrouwelijk hobbyisme’, waarschijnlijk geheel in traditie met hoe er ook nog in die tijd tegen werk van vrouwen werd (en misschien nog steeds wordt) aangekeken. (feministische kunst internationaal, 1978, p.44)
Ik zie het meer als werken met de middelen die je tot je beschikking hebt om – zonder dat iemand je een (afkeurende) strobreed in de weg legt – iets te doen met je creatieve mogelijkheden. Lucy Lippard schijnt erop gewezen te hebben dat de populariteit van dergelijken Hobby-Art (zie aflevering 269) bij vrouwen uit de middenklasse vooral berust op de oude traditie in het vrouwenleven om van niets iets te maken. (1978, p.44)
Lindenburg merkt op dat er vanuit de kunstwereld erg neergekeken wordt op zulke Hobby-Art ten behoeve van bazaars, geschenkenhuisjes, kunst- en kerkmarkten. Toch ligt hier een potentieel aan vrouwelijke creativiteit dat genegeerd wordt, schrijft Lindenburg (die geloof ik Lippard citeert, maar dat is niet echt duidelijk; 1978, p.44). Genegeerd, jawel, maar door de kunstwereld dan, lijkt mij, want Hobby-Art vindt wel degelijk gretig aftrek onder een groot publiek.
De verwachting onder feministen is dat wanneer het onderscheid tussen ‘hogere’ en ‘lagere’ kunst, tussen museumkunst en folkloristische kunst meer zal vervagen, iets dergelijks als Hobby-Art serieus genomen moet worden. En dat kan alleen maar als feministische kunst niet zal eindigen als een van de vele stromingen in de patriarchale kunstwereld, maar open zal blijven staan voor vrouwelijke creativiteit. (Lindenburg/Lippard, 1978, p.44)
Het is deze Hobby-Art die Melissa Meyer en Miriam Schapiro op het idee van de term femmage bracht (zie afleveringen 145 en 268). Met deze term wilden zij aangeven dat technieken als collage, assemblage, découpage en fotomontage allang door vrouwen in hun dagelijkse bezigheden gebruikt werden, vóór ze door mannen in de gevestigde kunst gemonopoliseerd werden. (1978, p.44)
Visuele dagboeken als merklappen, fotoalbums, poëziealbums en het maken van lappendekens, zijn oude vormen van het femmage-proces. In Nederland pasten Marianne Smits en Ria van Eyck het oude idee van visuele dagboeken op een nieuwe manier toe.
Hoe dan?
