Foto gevonden bij Contemporary Lynx.
In Wenen is er in 1993 een conferentie over feministische kunst. Maria Pinińska-Bereś (zie ook aflevering 287) is erbij. Het geheugen van de deelnemers wordt opgefrist: er is een verhaal over de prestaties van vrouwen op het gebied van kunst uit de periode dat hun zelfbewustzijn zich nog ontwikkelde (de jaren 1960/70). Verder wordt er verteld over de toen alweer vervagende oude feministische werken. En er worden namen genoemd van kunstenaars (v) die vroeger prominente figuren in de feministische kunst waren.
Op dat moment voelt Pinińska-Bereś zich een beetje vreemd en begint te rekenen. Haar Tables, met vrouwelijke lichaamsdelen als gerecht (zie de afbeelding in aflevering 287), waren in 1968 tentoongesteld. The Dinner Party, het kunstwerk van Judy Chicago (zie ook aflevering 284), dateert van 1974-1979… Met een schok realiseert Pinińska-Bereś zich dat haar Tables er veel eerder waren dan The Dinner Party, een van de meest prominente werken van de feministische kunstbeweging! (Bron: Contemporary Lynx)
Het werk van Pinińska-Bereś hóórt bij de pioniers. Haar projecten zijn zeer persoonlijk, nogal ongewoon en vol ironie. Het gaat haar niet om artistieke grootsheid en feminisme. De feministische beweging staat ver van haar af, want in Polen is er geen vrouwenbeweging. In feite is Pinińska-Bereś een vrouw die de vrijheid zoekt, zo krijg ik de indruk uit teksten op internet (Tate UK; Contemporary Lynx) en in de catalogus (1978, p.86). Ze wil bij zichzelf naar binnen kijken, aan de kaak stellen waarmee ze worstelt, ongeacht de bron van deze worsteling (opvoeding, verleden, patriarchaat, problemen met vrouw-zijn, noem het allemaal maar op), en ze wil totaal onafhankelijk zijn. Ze gaat bijvoorbeeld haar sculpturen van licht materiaal maken, omdat ze deze dan zelf kan verplaatsen zonder enige hulp (van vooral mannen).
Een echte individualist dus die steeds haar eigen weg in de kunstwereld volgt. Ze heeft geen geestverwant, alleen één artistieke supporter: haar man, Jerzy Bereś. Hij is tijdens het leven van Maria een succesvol beeldhouwer en performer, zij is momenteel (haar overlijden was in 1999) beroemder: haar werken worden voortdurend bestudeerd en opnieuw ontdekt, geanalyseerd in talloze publicaties over kunsttheorie en kunstgeschiedenis, maar ook over restauratie van hedendaagse kunst. (Contemporary Lynx)
Er is een stichting naar haar vernoemd die onderzoek doet naar re-enactments van performances en is een impuls voor vele interessante artistieke evenementen. De werken van Maria Pinińska-Bereś blijven actueel en vertonen een aantal karakteristieke elementen: zachtheid en een mengsel van roze en witte kleuren. De vormen zijn in de loop van de jaren abstracter geworden, ze lijken niet meer op een menselijk lichaam. (Contemporary Lynx)
Maar hoe zit het nou met die heksen en tovenarij die Marlite Halbertsma noemde in verband met deze kunstenaar (aflevering 287)?
