Foto gevonden op site kunstenaar.
Platheid, denkt de kunstenaar Morris Louis (1912-1962) als hij uit New York is teruggekeerd naar Washington (zie aflevering 373), platheid, mmm … en hij ziet ‘de toekomst glashelder voor zich’, aldus Tom Wolfe in zijn boek Het geschilderde woord (1982, p.48).
Waar Wolfe heen wil is een beeldende beschrijving van hoe dat werkt, die neiging tot plat, platter, platst schilderen, en dat doet hij via Louis’ volgende ‘gedachtegang’:
‘Dat werken met dikke olieverf was op zichzelf al een misdaad tegen de platheid geweest, een schending van de integriteit van het beeldvlak, al die jaren […] Zelfs onder de handen van Picasso rees gewone verf toch altijd wel een millimeter of twee boven doekniveau op! En wat de nieuwe Picasso – dat wil zeggen Pollock – betrof: mijn God, daar mocht je wel een meetlint bijhalen.’ (1982, p.48)
Wat doet Louis vervolgens? Hij smeert op ongeprepareerd linnen sterk verdunde verf, zo dun dat de verf door het doek wordt opgezogen. Er is geen enkele verhoging meer te zien, alleen een aantal rijen ‘waterige strepen’, schrijft Wolfe. Louis staat hiermee aan de basis van de Washington School. (1982, p.50)
De theorieën over platheid, abstractie, zuivere vorm, zuivere kleur, action, gaan een eigen leven leiden en lijken fundamentele regels te worden. Het Woord is nodig voor enig begrip van kunst. De abstractie wordt zo ver doorgevoerd dat niemand het nog snapt zonder theorie. Pas als je het Woord kent, kun je het zien. (1982, p.50-51)
De geschriften en theorieën van Clement Greenberg en Harold Rosenberg (zie bijvoorbeeld aflevering 372 of 373) worden belangrijker dan de kunstwerken. Als iemand het al waagt het werk van Jackson Pollock lelijk te vinden, kan zij rekenen op Greenbergs: ‘alle wezenlijk oorspronkelijke kunst is op het eerste gezicht lelijk’. Greenberg krijgt het voor elkaar dat ‘lelijk’ een kwaliteitsoordeel wordt waarbij je de ogen wijd open moet sperren: het kan zomaar baanbrekende kunst zijn! (1982, p.51-52)
Maar het loopt tamelijk slecht af met de abstract expressionistische kunstwerken …
