Een politiek effectief middelpunt definiëren, schrijft Rosetta Brooks, dat is waar het Yve Lomax en de mensen waarmee ze samenwerk om gaat (zie ook aflevering 405). Het uitgangspunt is dat zich aan de ene zijde de aloude codes en conventies bevinden en aan de andere zijde de daaruit voortvloeiende radicale, culturele activiteit.*
Ofwel, met anderen woorden, in hoeverre bevestig je stereotypen door je ertegen te verzetten?*
Dit lijkt een centraal probleem te zijn, aldus Brooks, en niet alleen in de Yve Lomax groep, maar ook in relatie tot ‘vrouwen’-kunst en, in deze context, het werk van Lomax. Een slogan uit de Lomax-groepsdiscussie luidt: als de sociale expressie van de sociale realiteit het probleem is, hoe moet je dan de sociale realiteit zoals het individu deze ervaart uitdrukken in termen die de strijd weg van die realiteit belichamen?*
Ofwel, met andere woorden, hoe kun je die realiteit bestrijden in plaats van deze te versterken?*
Het werk van Lomax is, formeel gesproken, een oefening in ideologische zelfbewustzijn. Het omvat een ontmaskering van de sociale basis van de individuele ervaringen en overtuigingen, aldus Brooks. Overdenkingen zijn het belangrijkste kenmerk van haar werk, evenals de eisen die zij met haar werk aan de toeschouwer stelt. Het publiek wordt uitgenodigd tot een nauwkeurig onderzoek van zichzelf. Daarbij gaat het niet zozeer om contemplatie, op een diepzinnige manier naar binnen kijken, maar meer om de confrontatie met de sociale tegenstrijdigheden waaruit het sociale bestaan, de sociale ervaringen en overtuigingen zijn opgebouwd.*
Het werk van Lomax lijkt te wijzen op de oncomfortabele tegenstelling van sociale realiteit versus ideologisch zelfbewustzijn, ofwel de confrontatie met kant-en-klare stereotypen en de strijd die dat oplevert. Ze houdt je een spiegel voor, schrijft Brooks, het gaat niet om herkenning maar een bewust worden dat verder gaat dan alleen de kennis van een stereotype denkbeelden.*
Een afbeelding van Lomax’ werk waar deze tekst op slaat zou erg helpen, maar dat is niet beschikbaar (niet te vinden op internet). In het tijdschrift staat wel een onscherpe afdruk met grotendeels onleesbare tekst van Point of View, 1976, een werk in vijf panelen. Tekst is heel belangrijk in haar werk, dus als het niet te lezen is mis je denk ik de essentie. Maar om toch een indruk te geven, zal ik hier twee panelen zo nauwkeurig mogelijk beschrijven.
Op het eerst paneel staat links onleesbare tekst, zo’n veertien regels. Naast de tekst staat een fotootje van relaxed picknickende vrouwen (gezien met een vergrootglas 😉 ) en naast het fotootje staat in grote letters Do It Yourself. Op het tweede paneel staat links duidelijk leesbaar Happiness! Daarnaast een fotootje met wat een moeder met spelende kinderen lijkt. Rechts van het fotootje staat When were you last yourself? En daar weer naast staat een piepkleine foto van, zo lijkt het (vergrootglas!), een gezin met twee kinderen. In de twee panelen daarna komen dezelfde korte teksten terug, dus Do It Yourself, Happiness! en When were you last yourself?, met diverse gezinsfoto’s en fotootjes van vrouwen die alleen iets doen (zonnebakken, dansen aan zee, wildwaterkanoën). Het vijfde en laatste paneel bevat dan weer veel regels onleesbare tekst.
