Foto gevonden bij Huffpost.
De eerste categorie kunst van vrouwen noemen Judith Barry en Sandy Flitterman een essentialistische positie, met kunstuitdrukkingen die zich richten op ‘vaginale’ vormen in schilderijen en sculpturen (zie aflevering 500).*
Ik denk dan bijvoorbeeld aan Carolee Schneemann met haar Interior Scroll (zie aflevering 183), Niki de St. Phalle met haar gigantische sculptuur Hon (zie aflevering 185), Ferdi Jansen met haar Wombtomb (zie ook aflevering 185), Louise Bourgeois met bijvoorbeeld haar Femme-couteau-serie, met name de marmeren (‘vlezige, vaginale vorm, die zich met scherpe punten naar de buitenwereld richt’, zie aflevering 195), en natuurlijk Judy Chicago met bijvoorbeeld haar Tampaxlithografie en menstruatiebadkamer in Womanhouse(zie aflevering 217). En zo kan ik nog wel even doorgaan, velen zijn in dit feuilleton besproken.
Niet alleen die nadruk op ‘vaginale’ vormen valt onder de essentialistische positie, ook mystiek, rituelen en het idee van een vrouwelijke mythologie spelen een rol. In dit feuilleton zijn daarvan voorbeelden te vinden. Om er twee te noemen: Ana Mendieta (bijv. afleveringen 204-215) en Mary Beth Edelson (bijv. afleveringen 291-294).
Het is volgens Barry en Flitterman mogelijk om dit soort essentialistische kunst, waarbij het lichaam een centrale rol speelt, te zien als een omkering van de traditionele westerse hiërarchie, waarbij juist de geest de hoofdrol speelt (mind over matter). Het is een esthetiek van eenvoudige omkering, schrijven ze.*
Met andere woorden, het feministisch essentialisme in de kunst keert eenvoudigweg de voorwaarden van dominantie en ondergeschiktheid om, aldus de auteurs. De vrouw (het essentiële vrouwelijke) krijgt de hoogste status in plaats van de mannelijke opperheerschappij van de patriarchale cultuur.*
Veel kunstwerken in deze categorie hebben als doel het zelfvertrouwen van vrouwen een boost te geven, het middel is de waardering van ervaringen en lichamelijke processen van vrouwen. Het gaat om het versterken van een tevreden gevoel over het feit dat je vrouw bent in een cultuur die het tegenovergestelde doet.*
