De complexe kunstvorm met verschillende interpretatieniveaus, die nodig is om het onzichtbare en onuitgesprokene te tonen, ziet Griselda Pollock in Post-Partum Document van Mary Kelly (zie ook aflevering 583).
De zes series met elk andere materialen (luiers, tekeningen, gedrukte woorden, gipsafgietsels en een fopspeen, geschenkobjecten en een schrijflei), bevatten ook de dagboekaantekeningen met reacties van de kunstenaar/moeder. Het geheel is ingekaderd in andere verhandelingen (discourses), zoals de biologische, psychoanalytische, taalkundige en artistieke kennis. Met deze verschillende soorten theoretische kennis produceert Kelly feministische kennis over de processen van vrouwelijkheid in de verdeling van arbeid naar geslacht in de zorg voor het kind, ofwel dat de wisselwerking tussen het psychische en sociale de onderdrukking en medeplichtigheid van vrouwen veroorzaakt.*
Het Post-Partum Document bereikt volgens Pollock aldus het niveau van ‘document’ in de tweede betekenis: iets tonen of bewijzen (de eerste betekenis is dat iets geschreven of beschreven is, zie aflevering 583). Het kunstwerk bereikt haar meerlagige betekenissen door de toepassing van wat Pollock ‘interne relatie’ en ‘externe relatie’ noemt.*
Het kunstwerk is verbonden met artistieke conventies en hoe over kunst gesproken wordt (discours). Dit is wat Pollock ‘interne relatie’ noemt en waaronder ze, denk ik, het beeldend werk zelf verstaat. Ze verwijst ernaar als document/inscriptie. Het kunstwerk is ook verbonden met wat het aan discoursen en praktijken oproept, de door Pollock genoemde ‘externe relatie’ en waarnaar ze verwijst als document/bewijs.*
Ofwel, met andere woorden, wat Pollock de ‘interne relatie’ noemt, houdt volgens mij in dat Kelly een ‘kunstbewuste maker van kunst’ is, zoals de filosoof Jerrold Levinson dit heeft genoemd: dat kunst ook nog altijd een relatie heeft met kunst uit het verleden (in: Defining Art Historically, 1990; zie aflevering 44). Die ‘externe relatie’ moet dan het verband zijn dat dit werk legt met de realiteit van moeders met kinderen in de patriarchale samenleving in die jaren 1970.
De manier waarop Post-Partum Document het verhaal van een vrouw verwoordt, levert niet een afgebakend coherent autobiografisch werk op met als onderwerp een vrouw die in het geheel opgaat. Het werk functioneert als het verhaal van de vrouw als de Ander, dat puur op basis van het feit dat zij spreekt voor vrouwen en vanuit de positie van vrouwen ondermijnend is.*
De vrouw als ‘de Ander’ is zorgvuldig uitgewerkt door Simone de Beauvoir en betekent kortweg dat de man de maatstaf is en de vrouw degene die anders is/doet dan die maatstaf.
En dan heeft Pollock nóg niet alles gezegd over Post-Partum Document…
*Uit: Griselda Pollock, II Feminism and Modernism. In: Framing Feminism, Art and the Women’s Movement 1970-85. Eds. Roszika Parker en Griselda Pollock, Pandora Press, Londen, 1987, pp.79-119.
