Foto gevonden op wikiart.
Volgens Lisa Tickner (zie ook aflevering 603) is het duidelijk dat de seksuele rollen en verwachtingen van vrouwen drastisch zijn veranderd in de laatste zeventig jaar (ze schrijft dit in 1978), en dat Freud, Kinsey en Masters & Johnson daarin allemaal duidelijke stadia markeren. Ze schrijft dat de grotere sociale vrijheid voor vrouwen van ongeveer de afgelopen twintig jaar vaak toegeschreven wordt aan de ‘tolerante samenleving’, terwijl het in feite zowel een gevolg als een oorzaak is geweest, en evenzeer een vloek als een zegen.*
Het heeft de weg vrij gemaakt voor een toenemende publieke uitbuiting van vrouwelijke seksualiteit, vervolgt Tickner, vooral op het gebied van reclame en ‘soft’ porno. Vrouwenlichamen worden gebruikt om aan mannen te verkopen en aan vrouwen, die daardoor worden aangemoedigd om zich te voegen naar hun eigen reïficatie (verdinglijking) en zich te identificeren met de kenmerken van exhibitionisme en narcisme. Via reclame en krantenfoto’s wordt het verheerlijkte vrouwelijk naakt door beide geslachten geaccepteerd als onderdeel van de natuurlijke taal van de media.*
Er wordt nu algemeen aangenomen, aldus Tickner, dat vrouwen in het kielzog van deze veranderingen een culturele stem zullen vinden om hun eigen seksualiteit uit te drukken, en dat ze daarmee iets zullen toevoegen aan de bestaande traditie van erotische kunst en literatuur, die verder ongewijzigd zal blijven en zo ‘compleet’ zal worden. Hier wordt een denkfout gemaakt, schrijft Tickner, want er wordt vanuit gegaan dat er een duidelijk gedefinieerde mannelijke seksualiteit is die zich makkelijk laat uitdrukken en een reeds bestaande vrouwelijke seksualiteit waarbij dit ontbreekt.*
De sociale en seksuele relaties van vrouwen bevinden zich in de patriarchale cultuur en hun identiteit is gevormd in overeenstemming met de rollen en beelden die door die ideologie zijn bekrachtigd. Het zal nodig zijn onderscheid te maken tussen ware en vervreemde verlangens, aldus Tickner. Op dit moment zouden we niet verbaasd moeten zijn dat veel geroemde verzamelingen van erotische fantasieën van vrouwen angstaanjagend vertrouwd zijn en de neiging vertonen om traditionele beelden van seksuele relaties tussen mannen en vrouwen weer te geven.*
Als voorbeelden haalt Tickner twee boeken van vrouwelijke auteurs aan, een van Pauline Réage en een van Nancy Friday, waarin verkrachting, masochisme en dominantie, onderwerping van de vrouw, centraal staan. Vrouwen hebben zich gevoegd naar de opgelegde vervreemding van zichzelf, zijn opgezadeld met de kijk van mannen op vrouwen en hebben vaak geen idee meer van het eigen ware zelf, niet in de kunst, de literatuur of het leven.*
Vervolgens citeert ze Linda Nochlin, wat ik gelukkig via internet kon terugvinden (het notenapparaat is niet bij Tickners artikel opgenomen helaas) en wat uit Women, Art, and Power and Other Essays blijkt te komen, een boek dat ik in bezit heb:
Those who have no country have no language (1988, p.139).
Zonder land, geen taal, zonder beschikbare beelden die passen bij jouw leven, geen vanzelfsprekende manieren van uitdrukken.
*Uit: Lisa Tickner, The body politic: female sexuality and women artists since 1970. In: Framing Feminism, Art and the Women’s Movement 1970-85. Eds. Roszika Parker en Griselda Pollock, Pandora Press, Londen, 1987, pp.263-276.
