Foto gevonden op Saatchi Gallery.
Vrouwen zitten zonder beeldmateriaal, zonder een geaccepteerde openbare taal, om hun specifieke mening te uiten, dus is het niet gek dat je in hun werk de traditionele patriarchale seksuele rollen terugziet (zie aflevering 604).
Wat moet je dan doen in die jaren 1970?
Volgens Lisa Tickner moet je dan met de materialen die voorhanden zijn een beeldtaal zien uit te vogelen en daarnaast bedenken wat er gezegd moet worden. Vrouwelijke kunstenaars leven inderdaad in een cultuur die wordt gedomineerd door patriarchale waarden, schrijft ze, maar hierbinnen zijn hun levenservaringen – en erotiek – daadwerkelijk anders dan die van mannen. Het meten met twee maten onderscheidt de seksuele rollen van vrouwen op zowel psychisch als sociaal vlak.*
Draai de rollen maar eens om, aldus Tickner, dat een vrouw dergelijke bordeelscènes schildert die je ziet in de schilderijen van Edgar Degas en Henri de Toulouse-Lautrec, maar dan met mannen. Of dat zij zogenaamde ‘sleutelgat’-kunst maakt die de intieme en misschien homoseksuele momenten vastlegt van de niet-werkende mannelijke prostituees. Het is op dit moment onmogelijk, schrijft ze in 1978, om je een vrouwelijke kunstenaar voor te stellen in de situatie van Picasso’s late prints: 89-90 jaar oud, met genegenheid en nostalgie terugdenkend aan zowel creatieve als seksmomenten uit haar jeugd.*
En hoe zit het met de mannelijke muze, die ook dienst doet als kok, huishoudster en emotioneel ondersteuningssysteem? Wat zou de iconografie zijn van de man waar vrouwen de beeldtaal maakten, welke parallellen of alternatieven zouden er zijn voor de maagden en venussen, moeders en hoeren, femmes fatales, vampiers en lolita’s waarmee we bekend zijn? Evenmin is er een parallel met het mannelijke vervuld zijn van het puberende meisje, dat je terugvindt bij Lewis Carroll tot de kunstenaars Balthus, Hans Bellmer en Graham Ovenden.*
Fantasieën van verleiding door oudere vrouwen worden bijna altijd door mannen geschreven, waar ze moeten worden geïnterpreteerd als slecht verborgen toespelingen op het incestueuze verlangen naar de moeder. Voyeurisme en zelfs nog meer fetisjisme, die beide de aanzet hebben gegeven tot grote hoeveelheden erotische kunst en literatuur, zijn zeldzaam bij vrouwen.*
Hoe moet je nou als vrouw, omgeven met dit overgeërfde kader dat zwaar is van betekenissen die de hele maatschappij doordesemd hebben, nieuwe betekenissen construeren die ook begrepen kunnen worden?*
*Uit: Lisa Tickner, The body politic: female sexuality and women artists since 1970. In: Framing Feminism, Art and the Women’s Movement 1970-85. Eds. Roszika Parker en Griselda Pollock, Pandora Press, Londen, 1987, pp.263-276.
