Waar vrouwen de naakten in de schilderijen van Sylvia Sleigh meestal erg waarderen (zie aflevering 608), klagen mannen vaak steen en been bij het zien van een geschilderd mannelijk naakt. Een krant kopt zelfs met: Vrouw neemt wraak door het schilderen van naakte mannen, aldus Lisa Tickner.*
En dat terwijl de schilderijen van Sleigh vooral opmerkelijk zijn omdat ze zulke grove omkeringen overstijgen, schrijft Tickner. Het onderwerp is uniek aanwezig in zijn portret en zijn lichaam, hoewel verheerlijkt, is niet geobjectiveerd* (zoals mannen dus wel doen met hun vrouwelijke modellen).
Tickner noemt nog een kunstenaar die mannen gebruikt als deel van haar beeldend werk, maar dan op een minder traditionele figuratieve manier. Het gaat om Colette Whiten (1945), die ten tijde van Tickners artikel (1978) een jonge Canadese kunstenaar is. Ze maakt afgietsels van mannen, aldus Tickner.*
Dus ging ik op zoek naar beeldmateriaal van deze kunstenaar en vond deze vimeo. Ze vertelt daarin dat het proces van afgietsels maken belangrijker is dan het resultaat. Ze bouwt houten constructies, die iets weg hebben van middeleeuwse martelwerktuigen, om haar modellen goed op hun plaats en in de juiste positie te houden. Met hulp van assistenten doet ze de voorbereiding en maakt ze de afgietsels. Het hele gebeuren lijkt een performance en de kunstenaar noemt het ook wel een ritueel.
Ze vertelt in de vimeo dat ze vervolgens eigenlijk geen idee had wat ze met het resultaat moest doen, tot ze bedacht de mallen te gebruiken om tentoon te stellen. Je kunt je bij wijze van spreken neerleggen in zo’n mal, zegt ze, en de positie van het mannelijke model voelen.
Het hele proces dat Whiten doorloopt in haar werk vereist een gedwongen passiviteit van de mannen, schrijft Tickner, en ze moeten onthaard worden en ingesmeerd met vaseline, en eenmaal opgesloten in de houten constructie zijn ze afhankelijk van de hulp van vrouwen, hun medeleven, een slok water en een trek van een sigaret. Kortom, de ondertoon van erotische dominantie is nogal sterk aanwezig en verrassend expliciet.*
Toch ontkent Whiten enige vorm van bewuste ‘feministische wraak’, de mannen zijn meestal haar vrienden en ‘onbetaalde vrijwilligers voor de pijnlijke erotiek van het proces’, aldus Tickner.*
*Uit: Lisa Tickner, The body politic: female sexuality and women artists since 1970. In: Framing Feminism, Art and the Women’s Movement 1970-85. Eds. Roszika Parker en Griselda Pollock, Pandora Press, Londen, 1987, pp.263-276.
