Afbeelding van Olympe de Gauges gevonden bij francebleu.fr.
Eind achttiende eeuw waren de Franse vrouwen en mannen het zat (zie ook aflevering 662). Hongersnood, terreur door adel en geestelijkheid, voortdurende verkrachtingen van vrouwen uit de lagere standen door adellijke heren … allemaal voer voor de Franse revolutie. Vrouwen deden mee aan de bestorming van de grote Parijse gevangenis, de Bastille, demonstreerden voor brood, organiseerden zich in revolutionaire clubs die discussieerden over de samenleving in de nieuwe republiek, en vormden amazonelegioenen toen de republiek verdedigd moest worden tegen buitenlandse inmenging.*
Hoera! Zou je zeggen. Maar nee.
Vrouwen kregen geen toestemming om mee te vechten. Hun voorstellen op het gebied van kiesrecht werden genegeerd. Het werd, kortom, duidelijk dat ‘broederschap’ niet gold voor de vrouwen die geloofden in vrijheid en gelijkheid. De verklaring met de beginselen van de nieuwe republiek – Les droits de l’homme et du citoyen– leek niet, zoals de vrouwen het invulden, te betekenen ‘De rechten van de mens en van de burger en burgeres’, maar ‘De rechten van de man en van de burger’. Vrouwen moesten, goedschiks of kwaadschiks, maar weer gauw hun oude onderdrukte plaats innemen.*
Ha! Dacht Olympe de Gouges (1748-1793). Mooi niet!
Ze publiceerde in 1791 De verklaring van de rechten van de vrouw en de burgeres. Ze eist in die verklaring de onvervreemdbare rechten voor vrouwen die mannen zichzelf toe-eigenen: vrijheid, eigendom, veiligheid en het recht op verzet tegen onderdrukking. Ze ziet niet in waarom mannen zo nodig vrouwen moeten commanderen, alsof ze slimmer zijn, nou, dus niet hè.*
Volgens De Gouges moeten vrouwen op alle posities worden toegelaten, hebben vrouwen recht op vrijheid van meningsuiting en seksuele vrijheid, moeten vaders gedwongen worden tot het onderhoud van hun ‘onwettige’ kinderen, en moeten vrouwen stoppen met het gedrag dat ze zich onder dwang eigen hebben gemaakt: altijd anderen het naar de zin maken.*
Al deze uitlatingen zijn Olympe de Gouges duur komen te staan … ze werd uiteindelijk onthoofd in 1793.*
*Baalen, Anneke van, Ekelschot, Marijke (1980, 2e druk). geschiedenis van de vrouwentoekomst. Amsterdam, feministiese uitgeverij de bonte was.
