Afbeelding gevonden bij Centre Flora Tristan.
Flora Tristan (1803-1844) wordt genoemd als een van de bekendste tijdgenoten van Suzanne Voilquin (Rebel 7, zie aflevering 664) die doorgaat met het oproepen tot solidariteit.
Tristan bevindt zich in het goede gezelschap van een generatie feministen die onder andere bestaat uit de feminist en schrijver Harriet Martineau, feminist en filosoof John Stuart Mill (zie ook aflevering 98 Feminisme: held op sokken?; aflevering 101 Mannen, een genereus gebaar; en de afleveringen 639, 640, 647, 648), feminist en schrijver George Sand, en feminist, activist en schrijver Louise Otto.
Deze feministen keren zich tegen de types die eropuit zijn om mogelijkheden voor vrouwen op wat voor manier dan ook aan banden te leggen. Ze strijden voor vrijheid, gelijkheid en rechtvaardigheid voor vrouwen. In hun argumenten wijzen ze op overeenkomsten met slavernij, hoe de seksen elkaar aanvullen, het belang van moederschap, het morele gezag van vrouwen en hun unieke rol als beschavers. Als voorbeeld noemt Karen Offen de Britse dichter Percy Bysshe Shelley, die in 1817 peinsde over de vraag: ‘Can man be free if woman be a slave? (Kan de man vrij zijn als de vrouw een slaaf is?) (2000, p.87).
Anneke van Baalen en Marijke Ekelschot schrijven dat Tristan ‘alle ellendige kanten van het vrouwenbestaan uit eigen ervaring’ kende: ‘ze was onwettig kind, arbeidster, door haar familie gedwongen haar baas te trouwen, weggelopen toen ze haar derde kind verwachtte, door haar man het hele land door achtervolgd.’ (1980, p.18)
Tristan zocht haar heil in Engeland en was enige tijd in Peru, maar keerde toch weer terug naar Frankrijk. Daar zet ze zich in voor het zichtbaar maken en verbeteren van de vaak gruwelijke omstandigheden van mensen, met name vrouwen, aan de onderkant van de samenleven, de proletariërs, en roept ze hen op zich als klasse te verenigen en organiseren. De vrouw noemt zij ‘de proletariër van het proletariaat’, omdat ‘de meest onderdrukte man nog een ander wezen kan onderdrukken – zijn vrouw’. (1980, p.18)
Hoe frustrerend het misschien ook geweest mag zijn voor Tristan om in haar tijd zichtbaar iets voor elkaar te krijgen, ze heeft wel met haar onvermoeibare rebelse gedrag ons haar inzichten gegeven die op de golven van de tijd zijn meegekomen naar het hier en nu.
Bronnen die ik heb gebruikt voor deze info:
- Baalen, Anneke van, Ekelschot, Marijke (1980, 2e druk). geschiedenis van de vrouwentoekomst. Amsterdam, feministiese uitgeverij de bonte was.
- Le Maitron, Dictionaire Biographique.
- Offen, Karen (2000). European Feminisms, 1700-1950: A Politcal History. Stanford, California, Standford University Press, p.34.
