Van de rijke en bevoorrechte vrouwen die hun onderdrukking niet lijdzaam ondergaan (zie aflevering 667), is Mary Wollstonecraft (1759-1797) een van de bekendste. Ze is een filosoof van de Verlichting en een inspiratiebron voor het twintigste-eeuwse feminisme.
Haar hoofdwerk is haar Vindication of the Rights of Woman (Pleidooi voor de rechten van de vrouw, 1792). Ze publiceert dat een jaar nadat Olympe de Gouges haar Verklaring van de rechten van de vrouw en van de burgeres schreef (zie aflevering 663).
Wollstonecraft kan zich nogal opwinden over het lot van de vrouwen van haar eigen stand. Ze schrijft dat deze vrouwen in kooien opgesloten vogels zijn, dat zij niets anders te doen hebben dan hun veren te poetsen en statig van het ene stokje op het andere te stappen. Deze vrouwen zijn volgens haar bij gebrek aan opleidingsmogelijkheden dan maar romantisch en instabiel of ijdel en gemeen. Hun gedachten draaien om dingen die emoties moeten opwekken in plaats van respect, ’terwijl ze juist hun verstand zouden moeten gebruiken’. Ze verwijt mannen dat zij het lichaam van de vrouw nemen en haar geest aan de roest overlaten.
Haar eigen jeugd is niet echt gemakkelijk. Ze voelt zich genoodzaakt haar moeder te beschermen tegen haar alcoholistische vader, die zijn vrouw mishandelt, en slaapt vaak voor de slaapkamerdeur van haar moeder. Haar vader maakt ook grote schulden en verkwist haar erfenis. De financiële zekerheid is weg en de beperkte beroepsmogelijkheden voor haar frustreren haar. Ze besluit schrijfster te worden.
Op jonge leeftijd maakt ze kennis met Richard Price en Joseph Priestly, hervormers die nauwe contacten onderhielden met voorvechters van de Amerikaanse revolutie zoals Tom Paine, Benjamin Franklin en Thomas Jefferson. Ze wordt een van de eerste vrouwen die kan leven van de pen. Ze noemt zichzelf ‘de eerste van een andere soort’.
In 1788 komt ze in dienst bij een nieuw blad van de radicale uitgever Joseph Johnson, de Analytical Review. De intellectuele en radicale omgeving stimuleert haar ontwikkeling en werk; in deze tijd schrijft ze haar eerste roman, een kinderboek en het (anoniem gepubliceerde) pamflet A Vindication of the Rights of Men, waarna in 1792 A Vindication of the Rights of Woman volgt. In hetzelfde jaar vertrekt ze naar Parijs om de Franse Revolutie van dichtbij mee te maken en ontmoet Gilbert Imlay met wie ze een dochter krijgt.
Later krijgt ze met William Godwin een tweede dochter: Mary Wollstonecraft Godwin (augustus 1797). Deze dochter staat bekend als Mary Shelley, de schrijfster van de klassiek geworden roman Frankenstein. Mary kwam gezond ter wereld, maar haar moeder kreeg kraamvrouwenkoorts en stierf enkele dagen later in het kraambed.
Bronnen die ik heb gebruikt voor deze info:
- Baalen, Anneke van, Ekelschot, Marijke (1980, 2e druk). geschiedenis van de vrouwentoekomst. Amsterdam, feministiese uitgeverij de bonte was.
- Het YouTube-filmpje Mary Wollstonecraft, Writer and Philosopher | Biography, waarin Jacqui Rossi vertelt over het leven, de werken en de vooruitstrevende gedachten van de Engelse schrijfster Mary Wollstonecraft over het opleiden van jonge vrouwen (3:33 minuten, Engels gesproken).
- De website van filosofie magazine: filosofie.nl.
- Offen, Karen (2000). European Feminisms, 1700-1950: A Politcal History. Stanford, California, Standford University Press, p.34.
