Het harde werken en tegen de stroom in proberen iets voor elkaar te krijgen, wordt telkens met vereende krachten in de kiem gesmoord. Van Christine de Pizan (ca. 1364-ca. 1430, zie aflevering 658) tot en met Mary Wollstonecraft (1759-1797, zie aflevering 668) en al die rebellen daartussen (bijv. afleveringen 659-667), klinkt hetzelfde liedje: de mond snoeren die vrouwen, hoe dan ook, op welke manier dan ook (grof geweld, onthoofding, verketteren, vernederen, kleineren, negeren, uit de geschiedenis wissen …).
Heeft al die storm tegen geholpen? Gelukkig niet, want je helpt er de ontevredenheid van vrouwen niet mee uit de wereld. ‘… vrouwen hadden in de negentiende eeuw minder rechten dan ooit tevoren’, schrijven Anneke van Baalen en Marijke Ekelschot (1980).
Vrouwen vinden een nieuwe ingang via liefdadigheid, hun enige toegestane activiteit (zo moederlijk, zo engelachtig, zulke mooie naastenliefde) en al eeuwenlang de vanzelfsprekende plicht van de rijken. Een aantal komt verder dan het afleveren van pannetjes soep aan armen die lijdzaam hun lot dragen (opstandige armen krijgen natuurlijk geen hulp). Deze vrouwen uit de burgerlijke stand gaan dingen organiseren om iets te doen aan de mistanden zelf. ‘En dat mocht natuurlijk helemaal niet!’ (Van Baalen en Ekelschot , 1980)
‘Maar de flinksten zetten gewoon door’, aldus Van Baalen en Ekelschot en zij ‘overtraden de meest beperkende regels als dat nodig was, maar […] vielen niet de beperkingen zelf aan.’ (1980) Een van de vrouwen die daar wel heel dichtbij komt is Josephine Butler (1828-1906).
Voor Butler is prostitutie een ernstige vorm van vrouwenonderdrukking. Het onteert álle vrouwen, niet alleen prostituees. Zij strijd tegen de dubbele standaarden die ervoor zorgen dat de prostituee wel, maar hun klanten niet worden veroordeeld. Haar belangrijke strijdpunt is de Contagious Diseases Act (Besmettelijke Ziektenwet). Door deze wet kunnen vrouwen worden opgepakt om ze gedwongen (zeer pijnlijke) medische inspecties te laten ondergaan. En dat alleen al bij verdenking van prostitutie. Deze wetten werden pas in 1886 afgeschaft.
Butler helpt prostituees waar ze maar kan, haalt vrouwen van de straat om ze in haar eigen huis te verzorgen en voert campagne over verschillende onderwerpen (kinderprostitutie, verleggen van seksuele meerderjarigheid van 13 naar 16 jaar, betere educatie voor vrouwen). In al deze goede werken wordt Butler natuurlijk enorm gesteund.
Not.
Ze ondervindt veel tegenstand en zelfs geweld, vanwege haar ideeën, maar ook omdat een vrouw zich niet openlijk dient uit te laten over zaken als seksualiteit. Anderzijds gaan Butler’s ideeën internationaal, zo haken onder andere feministen in Londen, Parijs, Milaan, Nederland en Zwitserland aan. Aan het eind van haar leven sluit ze zich nog aan bij National Union of Women’s Suffrage Societies, maar neemt niet meer heel actief deel aan deze beweging.
Verder lezen/kijken:
- Josephine Butler op Facebook! (vooral foto’s).
- Een YouTube-filmpje voor de doorzetter: duurt 5:30 en een gesprek (in het Engels) tussen dr. Claire Kennan en professor Ruth Livesey over Josephine Butler en haar radicale campagne voor de intrekking van de Contagious Diseases Acts (Besmettelijke Ziektenwet).
Bronnen die ik heb gebruikt voor deze info:
- Baalen, Anneke van, Ekelschot, Marijke (1980, 2e druk). geschiedenis van de vrouwentoekomst. Amsterdam, feministiese uitgeverij de bonte was.
- Wikipedia.
- Offen, Karen (2000). European Feminisms, 1700-1950: A Politcal History. Stanford, California, Standford University Press, p.34.
