Als je wilt weten wat filosofie eigenlijk is (zie aflevering 671), dan moet je terug naar het begin, naar waar het vandaan komt, naar hoe het begonnen is. Voor mijn proefschrift betekent het dat ik mijn oude kennis moet afstoffen, uit de propedeuse Wijsbegeerte. Kennis die ik ooit, ergens, in mijn academische verleden heb opgedaan. Gelukkig heb ik de boeken nog.
Maar dat niet alleen, want ik wil nou juist verder kijken dan het academische filosofische verhaal, een verhaal dat is gekoppeld aan individuen en dat vanuit die individuen op steeds dezelfde manier verteld wordt (via de visie van Plato terug naar Socrates, en dan weer verder naar de visies van Aristoteles, Epicurus, De Stoa, Thomas van Aquino enzovoort). Dankzij internet is het mogelijk om relatief snel nieuwe en onverwachte bronnen te vinden. Zo ook teksten van filosofen uit andere werelddelen dan het westen, bijvoorbeeld die van Sophie Bósèdé Olúwolé over de oude mannen Socrates en Òrúnmìlà, twee filosofen die toch wel erg veel overeenkomsten blijken te hebben. Of teksten van Oyèrónkẹ́ Oyěwùmí over haar Afrikaanse kijk op de westerse filosofie. Of verhalen uit Azië en Amerika. Niet dat ik nu filosofie uit alle werelddelen ga bestuderen, maar het helpt enorm om mijn blik te verruimen op deze zoektocht naar de basis van filosofie.
Al voor het gekenmerkte begin van de filosofie (zesde eeuw v.Chr. in Griekenland) zoeken mensen naar een eenheid in de chaos van verschijnselen. Wat te denken van die storm, de regen, het onweer, de bliksemschicht, het groeien en vergaan van planten en andere levende wezens? Hoe is dat allemaal ontstaan? Er worden verhalen gecreëerd, later door de Grieken mythen genoemd. Het is zoeken naar één substantie áchter de zichtbare wereld die al die fenomenen (verschijnselen) mogelijk heeft gemaakt, ofwel zoeken naar een eenheidsprincipe. In mythen spelen de goden een grote rol, zo niet bij Thales van Milete. Hij doet wetenschappelijk onderzoek, verricht metingen, combineert vergaarde kennis en komt tot het eerste wetenschappelijke eenheidsprincipe: alles is water.
Human heeft een leuk en instructief filmpje van tweeënhalve minuut hierover gemaakt. De link brengt je naar hun site met het filmpje: Thales van Milete.
