Het westerse uitgangspunt van strijd, oorlog en ellende als onvermijdelijke en misschien zelfs noodzakelijke grootheid, de zogenaamde westerse beschaving, speelt ons als eeuwenlang parten (zie ook aflevering 675). Het eindeloze filosofische, politieke, sociale gebabbel over gelijke kansen, wel, andere mensen in de wereld brachten dat gewoon in praktijk.
Graeber en Wengrow verhalen over westerlingen die met open mond keken naar de inheemse bevolking van wat later Amerika is gaan heten. Ze zagen in de inheemse gemeenschappen kwaliteiten van wederzijdse zorg, liefde en vooral geluk en konden dit, eenmaal terug in hun westerse omgeving, onmogelijk vasthouden of zelfs nadoen.*
De fascinatie van de schrijvende mannen – die hun hele leven lang in al hun behoeften werden voorzien door bedienden – met de kwestie van sociale ongelijkheid, was in de jaren 1700 relatief nieuw. Het had volgens de beide Davids alles te maken met de schok en de verwarring als gevolg van de kolonisatiedrift vanaf de vijftiende eeuw: allerlei nieuwe invloeden kwamen mee van overzee. Sterker nog, veel argumenten uit gesprekken tussen Europeanen en inheemse groepen over vrijheid, gelijkheid, rationaliteit en religie kwamen later centraal te staan in uitgewerkte ideeën en theorieën in de Verlichting.*
Natuurlijk is veel van de invloed van inheemse ideeën weggewerkt in de westerse theoretisering van al het materiaal. Het was in de ogen van latere filosofen, politici en religieuzen onmogelijk dat zulke onbeschaafde niet-westerse vreemden ingewikkelde gedachten konden hebben. Reuze jammer, deze misvatting, die gelukkig tegenwoordig op allerlei manieren wordt rechtgezet.
In die hectische tijden werd in 1858 ook nog een nieuwe ontdekking gedaan: er waren mensen geweest voordat het schrijven werd uitgevonden! In Devon, in de Brixham-grot, werden onder een afgesloten omhulsel van steen vondsten gedaan: stenen bijlen, die alleen door mensen konden zijn gemaakt, overblijfselen van een holenbeer, de wolharige neushoorn en andere uitgestorven soorten. De hele bodem onder de tot dan toe bekende menselijke geschiedenis verdween. Pas na deze ontdekkingen werd de term ‘prehistorie’ algemeen gebruikt.*
*David Graeber en David Wengrow, The dawn of everything. A new history of humanity, 2021, e-book.
