De Davids keren terug naar de Stille Oceaan om hun kwestie over je onderscheiden van je buren te illustreren (zie aflevering 701). Een aantal collega’s van Graeber en Wengrow, antropologen, hebben begin twintigste eeuw de oorspronkelijke bewoners van de westelijke kust van Noord-Amerika ingedeeld in twee uitgestrekte cultuurgebieden: ‘Californië’ en de ‘Noordwestkust’. In de negentiende eeuw hebben de effecten van de bonthandel en vervolgens de goudkoorts grote schade aangericht aan deze oorspronkelijke bewoners en werden velen uitgeroeid. Maar voordat dit gebeurde vormden zij een continue keten van verzamelaarssamenlevingen die zich uitstrekte over een groot deel van de westkust: in die tijd misschien wel de grootste constante verspreiding van verzamelaarsvolkeren ter wereld.*
Hun manier van leven was in ieder geval een zeer efficiënte: zowel de bewoners aan de Noordwestkust als die van Californië hadden een hogere bevolkingsdichtheid dan bijvoorbeeld maïs-, bonen- en pompoenboeren van het nabijgelegen Grote Bekken (enorm gebied met woestijnen en bergen) en het Amerikaanse zuidwesten. De noordelijke en zuidelijke zones verschilden ook flink op andere manieren, zowel ecologisch als cultureel. De volkeren van de Canadese Noordwestkust waren sterk afhankelijk van de visserij, en dan vooral van het oogsten van anadrome vissen (migreren stroomopwaarts vanuit de zee om te paaien) zoals zalm en eulachon, maar ook een verscheidenheid aan zeezoogdieren, terrestrische planten (gewoon planten die in vruchtbare grond groeien) en wildbronnen.*
Deze mensen verdeelden hun jaar tussen de zeer grote winterdorpen aan de kust, waar ze enorm complexe ceremonies hielden, en, in het voorjaar en de zomer, kleinere sociale eenheden die meer pragmatisch waren gericht op het verstrekken van voedsel (de ook in aflevering 697 genoemde seizoensgebonden manieren van samenleven). Ze waren experts in houtbewerking en transformeerden de lokale naaldbomen (zilversparren, sparren, kustmammoetbomen, taxussen en ceders) in wat de Davids een ‘oogverblindende materiële cultuur’ noemen, met gebeeldhouwde en beschilderde maskers, potten, dozen, stamwapens, totempalen, rijkelijk versierde huizen en kano’s. Al deze voorwerpen behoren tot ’s werelds opvallendste artistieke tradities (musea zijn er dol op).*
De oorspronkelijk bewoners van Californië deden het op artistiek gebied wat kalmer aan. Ze weefden eenvoudigweg manden met buitengewone patronen om te gebruiken voor het bewaren en opdienen van voedsel. Wel beheerden ze een duizelingwekkende verscheidenheid aan terrestrische bronnen in hun omgeving door zorgvuldige technieken van branden, opruimen en snoeien. Verder waren ze bekwame vissers en jagers, maar ook verzamelaars. Op een ander gebied deden de zuidelijker samenlevingen het ook kalmer aan dan de noordwaartse. Het gaat hier om een nogal opvallend verschil dat volgens de Davids door wetenschappers altijd is genegeerd. De samenlevingen noordwaarts werden, al zo lang mensen zich konden heugen, gedomineerd door krijgersaristocratieën. Onderlinge overvallen waren schering en inslag en de bevolking bestond traditioneel uit een aanzienlijk deel van tot slaaf gemaakte mensen. In de zuidelijker samenlevingen niets van dat alles.*
De Davids hadden wel een levendig debat over dit verschil verwacht, maar wetenschappers wuifden de verschillen weg als onbeduidend en gooien alles op een grote hoop: de categorie welvarende verzamelaars of complexe jager-verzamelaars. Als al iemand naar verschillen keek, dan werd de omgeving meestal als de verklaring gebruikt: aquatische economieën bevorderen nou eenmaal oorlogszuchtige samenlevingen en terrestrische verzamelaarseconomieën op de een of andere manier niet.*
De Davids zoomen nog verder in. Ze pakken de geschriften van een collega erbij, de twintigste-eeuwse antropoloog Walter Goldschmidt. Het gaat nu over de oorspronkelijke bewoners van het uiterste noordwesten van wat momenteel Californië wordt genoemd, net ten zuiden van de bergketens waar Oregon begint, en dan met name het volk dat de Yurok wordt genoemd. De Yurok noemen zichzelf Olekwo’l (personen) las ik op wikip. Maar je kunt ook gewoon op hun website kijken: The Yurok Tribe.
*David Graeber en David Wengrow, The dawn of everything. A new history of humanity, 2021, e-book.
