De categorie ‘sculpturen’ was lange tijd net zo helder als de categorie ‘schilderijen’. Het ging om realistische of abstracte uit steen gehouwen beeldhouwwerken, getoond op een sokkel in een museum of galerie.
Maar toen kwamen de Land Art-kunstenaars (zie aflevering 31) met werk dat vrij duidelijk buiten de categorie ‘sculptuur’ viel. Zij zorgden voor grote onzekerheid over deze kunstvorm. Deze Land Art-kunstenaars maakten met hun (vaak letterlijk ontoegankelijke) landschapskunst de voor veel mensen standaardcategorie ‘sculpturen’ contrastandaard: in plaats van een beeldhouwwerk, bestemd voor de eeuwigheid, getoond op een sokkel in een museum of galerie (standaard), kwamen er werken in het landschap met vaak de bedoeling dat zij door de elementen (zon, wind, regen) in verval zouden raken (contrastandaard).
Een ander probleem is dat verdwijnende Land Art-kunstwerken doen denken aan Oldenburgs gegraven en dichtgegooide gat (zie afleveringen 58 en 68, maar ook 31 en 70), ofwel conceptuele kunst. Er is (uiteindelijk) geen object beschikbaar voor de zintuigen. Het enige verschil is dat Oldenburg zijn eigen gat weer dichtgooide en het daarmee teniet deed, terwijl de Land Art-kunstenaar de elementen het vernietigende werk liet doen.
In de begindagen van de Land Art-kunst werd dit door de meeste mensen té raar gevonden, voor anderen was het een inspiratiebron. Bij die beginnende en verdwijnende Land Art-kunst kon je geen, of misschien heel even (als je erbij was, toevallig), esthetische kwaliteiten onderscheiden. In de loop van de tijd was dat steeds vaker het geval.
Hoezo dat dan?
Voor veel kunstenaars bleek het uiteindelijk onbevredigend om iets te maken dat (bijna) niemand kon zien. In toenemende mate kwamen er perceptueel te onderscheiden (waarneembare) landschapskunstwerken op plaatsen die openstonden en te bereiken waren voor publiek. Er zijn als het ware ‘buitententoonstellingsruimten’ ontstaan, waarvoor aankondigingen worden gemaakt, folders gedrukt en informatiebordjes geplaatst.
Welke esthetische kwaliteiten kun je onderscheiden bij die werken van Land Art-kunstenaars?