Heb je de film uit aflevering 84 bekeken? En, hoe beviel het?
Mijn eerste kennismaking met het indringende werk van Abramović was de heruitvoering van de kaarsen-performance van Gina Pane. En dan zag ik niet eens een in levende lijve uitgevoerde performance, noch bewegend beeld met geluid zoals in de film. Ik zag alleen maar een foto, die bovendien voor de gelegenheid (een artikel in de New York Times) gemaakt was (zie ook afleveringen 3 en 80). Maar zelfs die foto, dat dubbel verwijderd zijn van de daadwerkelijk uitgevoerde versie, maakte fikse indruk.
Vrij snel ontdekte ik dat Abramović een groot oeuvre met zeer heftige performances heeft. Ik zag haar snijden met messen en scheermesjes; tegen muren aan bonken; zichzelf ‘vergiftigen’ met medicatie tegen acute katatonie (ontregeling van het motorische systeem) en schizofrenie, terwijl ze deze aandoeningen niet heeft; spelen met vuur, met ijs; haar haren zo hard borstelen met een metalen borstel dat ze die haren eruit trekt; op een grote stapel stinkende runderbotten zitten en deze botten ‘schoon’ boenen; zichzelf tot bloedens toe slaan met een zweep; en nog veel meer vormen van zelfpijniging.
Bovendien zijn het overwegend performances die lang duren. Abramović is meestal niet met een uurtje klaar. Bij voorkeur gaat ze uren-, zo niet dagenlang door. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de term automutilatie regelmatig is gevallen bij de performances van Abramović.
En laat ik er niet omheen draaien, wat Abramović doet tijdens haar performances ís in feite ook automutilatie. Ze beschadigt zichzelf immers: auto (Grieks autos) betekent ‘zelf’ en mutileren (Frans mutiler) betekent ‘verminken’.
Hoe zit dat precies?
