Photo: alans1948, Molly Adams, CC BY 2.0, Warner Bros, Hulu.
Was de uitvinder van de term feminisme misschien toch een man?
Om zeker te weten of de info over Hubertine Auclert klopt (zie aflevering 96), zoek ik verder op het wereldwijde web. Er duikt een met pret geschreven blog op dat opent met de zin ‘Fun etymological fact about feminism: a dude coined the term’ (Conger, 2015).
Er blijkt dus een man eersie te zijn geweest als het gaat om het gebruik van de term ‘feminisme’. Deze ‘dude’ is de radicale Franse filosoof Charles Fourier (1772-1837). Volgens de blogger bedacht Charles Fourier de term feminisme toen hij schreef over het onuitwisbare verband tussen de status van vrouwen en sociale vooruitgang. Een citaat van hem op het blog: Vrijheid is onwerkelijk en illusoir, tenzij iedereen ervan geniet. Waarmee Fourier bedoelde dat mannen én vrouwen recht hebben op vrijheid.
Nu is een vrolijk en vlot geschreven blog niet vanzelf een betrouwbare bron, dus zocht ik bevestiging bij andere bronnen. De ingangen ‘Charles Fourier’ en ‘feminisme’ leveren een scala aan informatie op. Menig digitaal beschikbaar artikel rept over Charles Fourier als degene die in 1837 de term feminisme heeft gemunt, maar omdat een enkeling hierover wat twijfels uit duik ik toch nog verder de krochten van internet in.
Is de uitvinder van de term feminisme onvindbaar?
Uiteindelijk zie ik ergens in een voetnoot ‘Karen Offen’ staan. Na enig speuren blijkt zij een historicus te zijn (Ph.D., Stanford University) die haar sporen ruimschoots verdiend heeft met publicaties over de (politieke) geschiedenis van het moderne Europa, vooral Frankrijk, en de positie van de vrouw. Ze heeft het boek European Feminisms, 1700-1950: A Politcal History (2000) geschreven, wat ik dus maar heel gauw besteld heb 😉 In het boek behandelt ze de oorsprong van de term feminisme, die volgens haar herleid kan worden tot het laat negentiende-eeuwse Franse politieke discours.
Ze schrijft dat ‘féminisme’ in die tijd vaak gebruikt wordt als synoniem voor vrouwenemancipatie. Ze schrijft ook dat veel Franse woordenboeken en veel historici de uitvinding van het woord féminisme ten onrechte hebben toegeschreven aan Charles Fourier. Volgens haar is de oorsprong van het woord féminisme nog steeds niet duidelijk en zijn er (nog) geen sporen gevonden van het woord voorafgaand aan de jaren 1870 (Offen, 2000, p.19).
Maar in een voetnoot (Offen, 2000, p.403) verwijst ze naar een iets eerder gevonden gebruik van het woord féminisme.
