Beeld gevonden op Verhaalkanaal.
Was de uitvinding van de term feminisme voor de held op sokken (een thesis uit 1870)?
Karin Offen verwijst in haar boek European Feminisms, 1700-1950: A Politcal History, in een voetnoot, naar een iets vroeger in 1870 gevonden gebruik van het woord féminisme (2000, p.403). Het komt uit de Franse medische literatuur.
Een zekere Ferdinand-Valère Fanneau de la Cour schreef een korte thesis met de titel Féminisme et de l’infantilisme chez les tuberculeux. In zijn thesis gebruikt hij het woord féminisme als term voor het verzwakken of vervrouwelijken (féminiser) van het mannelijke lichaam tijdens ziekte. Deze thesis is in 1870 gepubliceerd.
Volgens Karen Offen is het onwaarschijnlijk dat de titel of de inhoud ervan publiekelijk van invloed is geweest, aangezien Frankrijk toen middenin toestanden met de Pruissen zat en vervolgens verwikkeld was in een burgeroorlog (1871).
In ieder geval ligt het eerste, te achterhalen, gebruik van de term ‘feminisme’ in Frankrijk. Het heeft echter een hele andere betekenis (het zwakker worden van de man die ziek is) dan waarmee Hubertine Auclert zichzelf en haar medestrijdsters voor het kiesrecht rond 1881 beschreef. Hoewel Karen Offen waarschijnlijk gelijk heeft en de thesis van Ferdinand-Valère nauwelijks sporen heeft achtergelaten in het publieke veld, vraag ik me af of Hubertine Auclert niet bekend was met de medische betekenis van féminisme.
Ik sluit niet uit dat in haar tijd de term gebruikt werd voor mannen die buiten het plaatje van de gebaande (macho) paden vielen. Misschien was het zelfs een scheldwoord voor de mannen die zich sterk maakten voor het kiesrecht van vrouwen. Zouden mannen als John Stuart Mill (1806-1873, filosoof en econoom), Henri de Saint-Simon (1760-1825, hervormingsdenker tijdens de Franse revolutie) en Charles Fourier (1772-1837, socialistisch theoreticus en filosoof), die de publieke aandacht vestigden op de ongelijke positie van vrouwen en de noodzaak van het vrouwenkiesrecht, niet uitgescholden zijn met ‘feminist!’?
Hoe dan ook, helden op sokken of niet, een ding is zeker: de termen feminisme of feminist zijn nooit onomstreden geweest.
