Redactie- en schrijfzaken

Heft in eigen handen

Historie van Het Grote Bureau, in 2012 opgericht door en voor zelfstandige professionals

Eens in de zoveel tijd krijgen uitgeverijen het op hun heupen. Er moet worden gesnoeid! De kosten moeten minder, minder, minder!

Terecht natuurlijk. Maar in dit moment van paniek is er altijd wel iemand met hetzelfde en telkenmale terugkerende fantastische nieuwe idee: laten we een groot commercieel bureau inschakelen!

Het lijkt op dat moment goedkoper om de hele boekvoorbereiding, inclusief al het redactiewerk, weg te halen bij de diverse zelfstandige professionals. Het lijkt ook stukken handiger om alles op één plek te hebben, waar op zich natuurlijk best iets voor te zeggen is. Dus start het circus van offertes opvragen, onderhandelen over tarieven, en het ondertekenen van contracten.

Voor ons, de hoog gekwalificeerde professionals in tekstredactie met een eigen onderneming, is het elke keer weer een schok. Je weet dat het kán gebeuren, maar toch zie je het niet aankomen. Je weet dat je perfecte kwaliteit en service verleent en misschien maakt je dat onvoldoende alert.

De ervaring leert óók dat na een paar maanden of een jaar het commerciële bureau toch niet zo’n goed idee was en eigenlijk vooral veel duurder is. Bij de uitgeverij klagen medewerkers steen en been over de geleverde kwaliteit van het commerciële bureau, of dat het bureau simpelweg haar werk niet doet. De trouwe, goed in de materie en uitgeverij ingevoerde redacteuren die vanuit alle hoeken en gaten van het land als zelfstandig ondernemer de allerbeste service verlenen, worden node gemist.

Hoe kun je nu deze steeds terugkerende heen-en-weerbeweging van uitgeverijen stoppen? Dat vraag ik mij eind september 2012 af. Misschien door zélf een ‘groot bureau’ te beginnen? Maar dan wel zónder commerciële toestanden. Ik besluit te overleggen met mensen uit mijn netwerk en vraag naar hun ervaringen en ideeën.

Keihard doorwerken vanonder die tram

‘Er is altijd weer die irrationele angst [bij uitgevers] van de zelfstandig professional die onder de tram komt, waardoor het volledige project zou mislukken. Nu heb ik nog nooit meegemaakt dat een zelfstandig professional onder een tram kwam. Bovendien werken zelfstandig professionals vanonder die tram gewoon keihard door aan je project!’

Dit vurige pleidooi komt van iemand die werkzaam is bij een grote uitgeverij en regelmatig samenwerkt met zelfstandig professionals. Een geluid dat je vaak hoort bij uitgeverijmedewerkers. Zij weten dat hun boekprojecten in goede handen zijn, dat de zelfstandig professional (ZP) het niet beschouwd als een ‘klusje’, maar ernaar kijkt alsof het haar of zijn eigen boek is.

Bij een groot commercieel bureau (CB) is het altijd maar afwachten of ze gekwalificeerd personeel inzetten. Bovendien is er geen direct contact tussen de uitgeverijmedewerker en de persoon die met het project aan de slag gaat, wat de betrokkenheid bij de uitgeverij en het project reduceert tot … nul? Er wordt in ieder geval vaak steen en been geklaagd door uitgeverijmedewerkers over de kwaliteit van de geleverde diensten.

Maar waarom geven uitgeverijen de voorkeur aan grote bureaus, gaat het om belasting, kosten, gemak en/of is het een inhoudelijke kwestie? Ik vraag het aan de uitgeverijmedewerkers uit mijn netwerk. Verder wil ik graag weten wélk CB ze hebben ingeschakeld, om een beetje een idee te krijgen van soort en grootte. Na de vele reacties maak ik een overzicht in tabel, waarin ik het CB vergelijk met de ZP aan de hand van de punten kwaliteit, deadlines, financieel, flexibiliteit en inhoudelijk.

Langzaam ontstaat het ideaalplaatje

Nu na wekenlang hard werken de verschillen tussen een groot CB en de ZP duidelijk zijn, komt de volgende vraag is: wat willen we precies met Het Grote Bureau?

De aangesloten ZP zitten niet te wachten op het kopiëren van een groot CB. Het idee is juist de eigen zelfstandigheid te behouden en het vertrouwde gezicht te blijven voor bestaande relaties. Wat we willen is zichtbaar maken dat de ZP een teamspeler is met een fiks netwerk. Ja, de ZP heeft een eenmanszaak, maar dat wil nog niet zeggen dat zij of hij helemaal alleen werkt.

In de loop van 2013 ontstaat het ideaalplaatje voor Het Grote Bureau (HGB). Het moet een verzamelpunt/netwerk zijn van professionals:

  • die hun zelfstandigheid behouden;
  • die samenwerken als de opdracht zich daartoe leent (binnen een specialisatie of verdeeld over verschillende specialisaties)
  • waar de opdrachtgever terecht kan voor verschillende specialisaties, zoals tekstredactie, schrijfwerk, grafische vormgeving (dtp), beeldverzorging, auteursbegeleiding, vertaling.

Het is ook belangrijk om de kernactiviteit van HGB te bepalen. Aangezien de meeste aangesloten professionals hoofdzakelijk ervaring hebben met tekstredactie bij allerlei fondsen (zoals medisch, zorg en welzijn, psychologie, psychiatrie, wetenschappelijk), is onze kernactiviteit tekstredactie. Daarnaast heeft een aantal professionals ervaring met schrijfwerk, beeldverzorging en auteursbegeleiding. Een enkeling doet eveneens vertaalwerk en grafische vormgeving.

En dan …

In de jaren na de oprichting, 2014-2020, blijkt HGB prima te werken. Een aantal voorbeelden:

  • We doen een enorme klus (zeer zware redactie noodzakelijk), waarbij van de 156.137 woorden na redactie 91.030 woorden over zijn. Dit is niet ten koste van de waardevolle inhoud gegaan en tussentijds is natuurlijk contact geweest met de opdrachtgever, wij schrappen niet zomaar tekst. Diverse malen kregen we groen licht om door te gaan op de ingeslagen weg.
  • Het Grote Bureau is een steun in de rug bij behoefte aan hulp van een zelfstandige professional: zij kan een geplande kaakoperatie een maand eerder ondergaan en komt met het werk wat in de knel. Met vereende krachten is de klus voor de opdrachtgever op tijd afgerond!
  • We honoreren de oproep van een drukbezette zelfstandig professional (ZP): of iemand een klus van haar kan overnemen. Maar natuurlijk! De klus is naar volle tevredenheid van alle partijen (opdrachtgever, ZP’er, vervanger) op tijd en binnen het vastgestelde budget geklaard.
  • Er komt ook een bericht binnen dat een erg duur groot bureau de stekker eruit moet trekken, wat voor een uitgeverij op uiterst slecht moment komt: zelfstandige professionals mogen weer ingehuurd worden.
  • Een grote klus voor een zelfstandige professional (ZP) is tot een goed einde geholpen door ondersteuning van een collega.
  • Een ZP die, toch nog onverwacht, een klus krijgt vlak voor de vakantie, kan deze doorschuiven naar een collega.
  • Er is overleg tussen twee ZP’ers over het gezamenlijk onder handen nemen van een volgende grote klus.
  • Opdrachtgevers merken dat de zogenoemde ‘éénpitter’ helemaal niet alleen staat maar juist omgeven is door een netwerk aan collega’s.

Eind 2018/begin 2019 herhaalt de geschiedenis zich (natuurlijk, de heen-en-weer-beweging): een middelgrote uitgeverij denkt voordeel te halen uit het inschakelen van een groot CB en stelt haar ZP’ers voor de keuze: of werken voor een zeer laag (studenten)tarief of, nou ja, jammer dan en doei. Deze uitgeverij benadrukt op dat moment wel dat ze heel graag gebruik blijft maken van de enorme bak aan ervaring van de ZP’ers. Tja mensen, dat kost wat … zie bijvoorbeeld Ionica Smeets en een fatsoenlijk tarief en/of mijn blogs met de tag CB versus ZP.

About the author

Susan Hol

Ontdek meer van Susan Hol

Abonneer je nu om meer te lezen en toegang te krijgen tot het volledige archief.

Lees verder