De tentoonstelling
Van zaterdag 20 april t/m vrijdag 3 mei 2024 hing mijn werk op de foto hierboven in een door Beeldend Veenendaal professioneel ingerichte tentoonstelling, in het centrum van Veenendaal. Er was een rijk en gevarieerd aanbod aan schilderijen, tekeningen, foto’s en beeldhouwwerken.
Werken met ‘afval’ en vrouwen in het zonnetje
In figuur 1 zie je de onderdelen waarmee mijn collage begon: een verzameling knipsels uit tijdschriften (geen idee meer welke), wat draden katoen in de kleur van het blauwe pak van de vrouw, graniet van een oud aanrecht dat ik tot kleine stukjes heb geslagen, en een gedroogde bloem.
De schoppende beweging die de vrouw maakt vond ik passen bij de brokjes graniet en het plaatje van gedrapeerde stof. Met de blauwe katoenen draden wilde ik de beweging van de vrouw benadrukken, een stoere energieke beweging, maar ook een elegante dans. Alles bij elkaar had het voor mij iets weg van een oud-Griekse sfeer, iets monumentaals.
De ondergrond is een doek dat ik heb overgenomen van een kunstenaar, zij is overgestapt op digitaal tekenen. Ik gebruik niet voor niks materialen die al hun dienst bewezen hebben: er is ruim voldoende materiaal beschikbaar om te hergebruiken. Het is voor mij een oude gewoonte, die tegenwoordig samenvalt met het kakelverse idee van duurzaamheid. Het hergebruiken van materialen is voor mij ook een symbolische manier om voort te bouwen op het werk van een ander, meestal een vrouw, omdat ik graag al het werk dat vrouwen doen en deden uit de vergetelheid haal. Het schilderij van deze kunstenaar was een inspiratiebron voor mijn werk. Ook al zie je in de uiteindelijke versie vrijwel niets terug van haar oorspronkelijke schilderij, het is er wel en ‘draagt’ mijn werk.
Oproep expositie gaf duwtje richting ‘veerkracht’
Je ziet in figuur 1 ook al lijsten om het werk, een roestige veer, een wit donsveertje en drie grijze veren, plus een stukje tekst. Dit heb ik pas toegevoegd na de oproep van Beeldend Veenendaal om mee te doen aan de expositie 2024 met het thema Veerkracht. Een mooi thema, dat precies samenviel met wat ik in de prille beginselen van mijn collage zag. De roestige veer vond ik op ons terrein. Als je in een huis woont dat er al ruim negenhonderd jaar staat, dan vind je nog weleens wat als de grond eromheen wat wordt omgewoeld 😅
De veertjes liggen rond ons huis en daarbuiten voor het oprapen, het hele jaar door. Het stukje tekst komt uit een oude Van Dale, jawel, gewoon eruit geknipt, schande! Maar wat moet je er nog mee in ons digitale tijdperk. De tekst is de definitie van veerkracht, in het kort is veerkracht in de natuurkunde het vermogen om de vorige stand weer in te nemen, nadat iets was ingedrukt, uitgerekt enzovoort; verder betekent het soepelheid, lenigheid; en tot slot de kracht van lichaam en geest om zich snel te herstellen.
Zagen, schuren, in elkaar zetten
De binnenste lijst van het werk heb ik gezaagd van een oud latje uit onze schuur (altijd wat te vinden!), in elkaar gezet en geschuurd. De buitenste baklijst bestaat uit vier houten delen die je vastzet met een plastic zwaluwstaartverbinding. Ik had die baklijst nog liggen, ooit overgenomen van iemand die er niets meer mee wilde doen. De diepblauwe kleur tussen de buitenste en binnenste lijst heb ik met acrylverf gedaan. Vervolgens heb ik het geheel in elkaar gezet, want ik wilde wel binnen de baklijst blijven maar over de rand van de binnenste lijst gaan werken. Daar had ik geen enkele speciale reden voor, bijna al mijn werken zijn intuïtieve bouwsels: ik werk van binnenuit, zonder plan in mijn denkhoofd. Dat denkhoofd gebruik ik al genoeg voor filosofie.
Lijst schilderen
Na al het timmervrouwswerk zat de boel in elkaar zoals ik het hebben wou en heb ik de lijsten geschilderd met metallic verf op waterbasis (A’color, 03, pearl).
Voorraad materialen
Daarna werd het een kwestie van rommelen in mijn voorraden: gedroogd blad, schelpjes, veren, stukjes stof, overleden insecten, een compleet ingedroogd appeltje, plaatjes, piepkleine eikeltjes, houtige delen van bloemen, en nog meer stukjes graniet. Het werd schikken, kijken, plakken met lijmlak (dat is de witte gloed die je her en der ziet in figuur 3). De vrouwfiguur heeft twee steentjes en een gouden tak (kerstmateriaal 😇) op haar hoofd gekregen, een soort kroon.
Biblionef
Dan even laten drogen en verder vullen met nog meer overleden insecten (de voorraad is tamelijk eindeloos als je goed om je heen, of nou ja, naar de grond kijkt), katoenen draad, stukjes glas, bloemetjes en veren van metaal en van vogels. Die stoffen vierkantjes – blauwwit gestreept, rood, blauw met zwarte stippen – komen van een mondkapje dat ik jaren geleden (begin coronatijd) kreeg toegestuurd van Biblionef, een organisatie die boeken over de hele wereld uitdeelt aan kinderen. Ik doe voor hen vrijwilligerswerk: de redactie van hun nieuwsbrief.
Schoonmoeder, vrouwenhanden
Laten drogen en verder vullen, met kraaltjes, een spiegeltje, slakkenhuis, droogbloemen, wespennestje, zes olifantjes die door het beeld marcheren (net onder de benen van de vrouwfiguur), en nog meer veren van metaal en vogels. Die witte krullige borduursels die de benen van de vrouwfiguur verlengen komen van een oud kussensloop die mijn schoonmoeder had. Bij het leegruimen van haar huis kwam het bij mij terecht. Zij zit totaal naar haar zin nu in een kleinschalig verpleeghuis. Kijk, zie, dat bedoel ik nou: in mijn werk komt een hele verzameling verhalen voorbij. Dat ene spiegeltje bijvoorbeeld, nu ik toch bezig ben ;-), komt van een tas die ik erg lang geleden kocht bij wat toen een ‘wereldwinkel’ heette. Bestaan die nog? De tas was versierd met fijn borduursel rondom ronde stukje spiegel, werk van vrouwenhanden.
Vertraging
Laten drogen en kijken wat ik vervolgens ga doen, want nog steeds: geen idee. Ik laat me leiden door het materiaal en hoe het past (hopelijk) in het geheel. Het gedroogde appeltje, mocht je je afvragen wáár dat dan zit, zie je rechts boven het midden op de binnenlijst, die bruine ovaal met kronkelige lijnen. In figuur 6 zie je dat het allemaal wat trager gaat. Ik heb vooral meer kraaltjes toegevoegd.
Suf!
En toen deed ik iets stoms: de boel fixeren met een ander merk lijmlak, die wel goed droogde, maar waarvan je hier en daar restjes bleef zien…
Of toch juist handig?
Die stomme lijmactie trok me wel over de streep, want wat ik na al dat toevoegen van hergebruikte materialen wilde ik er toch nog wel een soort eenheid inbrengen. Minder de rommelwinkel van Malle Pietje en meer een collage waarin de vrouwfiguur eruit zou spatten, omringd door materialen die je niet meteen kan thuisbrengen. Dus ging ik met het vage idee dat steeds al in mijn achterhoofd speelde aan de slag en haalde de metallic verf op waterbasis (A’color, 03, pearl) tevoorschijn. Heel voorzichtig begon ik de ruimtes te vullen met een gouden gloed.
Eruit spatten
En die gouden gloed beviel me, alleen moest ik nog iets doen om de vrouwfiguur eruit te laten spatten, dus op haar heb ik allerlei soorten verf uitgeprobeerd en later, wijs geworden, ben ik gaan mengen op een apart schaaltje.
Ophangsysteem en titel
Ondertussen moest ik ook nog aan de slag met een ophangsysteem, een verzoek van Beeldend Veenendaal en natuurlijk sowieso wel handig. Dus dat werd in de voorraden zoeken naar geschikt metaaldraad en kleine oogjes. Ik wilde mijn werk niet ‘Veerkracht’ noemen, naar het thema van Beeldend Veenendaal, maar het wat specifieker maken. Dus werd het ‘Kracht van natuur en mens’, en zo is het, sjonge, wat een veerkracht zit er in de natuur en in ons mensen.
Gelukt!
Uiteindelijk heb ik ook de stukjes graniet voorzien van een gouden gloed en de juiste kleur voor de vrouwfiguur gevonden. Ze spat eruit nietwaar? Het kleine stukje groene gloed dat je rechtsboven ziet is van het schild van een torretje. De foto’s heb ik gemaakt met mijn telefoon, waardoor het licht telkens anders is. De foto in figuur 11 heb ik in Chaugey genomen en de foto bovenaan dit blog in Overberg: een enorm verschil in hoe het licht de gouden gloed pakt. Dus, ga vooral in het echt kijken hoe mijn collage eruitziet 😃
